Gazneli Mahmut kimdir?
Türklerin yetiştirdiği en büyük simalardan biri olan Gazneli Mahmut 14 Kasım tarihinde Belh’te dünyaya gelmiştir. Babası Gazne Valisi Alp Tigin’in önde gelen komutanlarından, Sebük Tegin annesi ise Zabulistan bölgesinde son derece asil bir Fars hanedanına mensup bir prensestir. Bundan dolayı şairler tarafından kendisine zaman zaman “Mahmud-ı Zâbulî” denilmiştir. Ayrıca Mahmut Gaznevi olarak kaynaklarda adı geçmektedir. Genç yaşta devlet idaresinde görev almaya başlayan Mahmut’un Gazne dışındaki ilk görev yeri Zemindaver bölgesidir. Samanoğulları Horasan valisinin 994 yılında ayaklanması üzerine I.Nuh’un Sebük Tegin’den askeri yardımda bulunması üzerine isyan bastırılmıştır.
Sebük Tegin’in 997 yılında ölmeden önce küçük oğlu İsmail’in tahta geçmesini istemiş İsmail, babasının ölümünden sonra Belh’e gelip hükümdarlığını ilan etmiştir. Nişabur valiliği yapmakta olan Mahmut, kardeşinin hükümdarlığına karşı çıkmış ve toplamış olduğu askerleriyle birlikte Gazne’ye girerek kardeşinin üzerine saldırıda bulunmuştur. İsmail 7 aylık bir saltanattan sonra 998 yılında ağabeyi Mahmut tarafından öldürülmüştür.
Gazneli Mahmut, 998 yılından 1030 yılına kadar 32 yıl hükümdarlık yapmıştır. Bu süre zarfında gösterdiği azim ve faaliyetlerle, Orta Asya’nın büyük ve güçlü bir devletine hakim olmuştur. 1000 yılında ilk seferini Sistanda hüküm süren Seferîler üzerine düzenleyen Gazneli Mahmut aralıksız akınlarla hazırlıksız olan Emir Halef ibn Ahmed’i yenmiş ve bölgeyi hemen ele geçirmiştir.
Gazneli Mahmut, devletin kuzeyinin güvenliğini sağladıktan sonra Hindistan’a, Putperestler ile mücadele ederek Müslümanlığı yaymak için 1001 ile 1027 yılları arasında tam 17 sefer düzenlemiştir.
1001 yılında I. Hint Seferine çıkan Gazneli Mahmut, Hindistan’ın kuzeyinde bulunan zengin ve bereketli topraklarına ilerlemiş ve Peşaver yakınlarında Kâbil Şahnalığı ile yapılan savaşta; 30.000 Piyade, 12.000 Süvari ve 300 Savaş filine sahip olan büyük Hint ordusunu yenmiş ve br çok ganimet elde etmiştir.
II. Hint Seferinde Vayhand şehrini almış ve bu seferden dolayı Gazne’ye Gazi unvanı ve bol ganimetlerle geri dönmüştür.
1004 yılında düzenlenen III. Hint Seferi 4 gün sürmüş ve alınan bu galibiyetle birlikte Bhâtiya bölgesi Gaznelilerin eline geçmiştir.
1006 yılında IV. Hint Seferi düzenlenmiştir. Multan’a kadar olan bölge bu sefer neticesinde Gaznelilerin eline geçmiş ve Hindistan’daki Bâtınîler öldürülerek huzursuzluk ortadan kaldırılmıştır.
1008 yıllında düzenlenen V. Hint Seferi neticesinde Multan Emiri Suphal’in, ayaklanması bastırılmıştır.
1008 yılındaki VI. Hint Seferinde Bhim Nagar kalesini 7 günlük bir kuşatmadan sonra ele geçiren Gazneli Mahmut buradaki putları kırmıştır.
1009 yılındaki VII . Hint Seferinde Gazneli Mahmut, büyük bir ticaret şehri olan Narayanpur’u almak için hareket etmiş ancka yapılan antlaşma neticesinde . Buranın Racası 2.000 asker ve 50 savaş fili göndermek şartıyla barış yapılmıştır.
1010 yılındaki VIII. Hint Seferinde Multan’daki Karmatîlerin isyanını bastırmıştır.
1014 yılındaki IX. Hint Seferinde Gazneli Mahmut, Hinduları Müslüman yapmıştır. Fethettiği birçok yerde mescitler yaptırmış ve bir çok ganimet ele geçirmiştir.
X. Hint Seferinde Hindular tarafından kutsal sayılan Çakrasvamî putu ele geçirilmiş ve böylece Hinduların maneviyatı çökeltilmiştir.
1016 yılındaki XI. Hint Seferinde Gazneli Mahmut, 1016 yılında Lokhot Kalesi’ni zapt etmek için ancak başarılı olamamıştır.
1017 yılında düzenlenen XII. Hint Seferinde Gazneli Mahmut, Ganj Nehrinin vadisine kadar olan birçok kenti ele geçirmiştir.
1019 yılındaki XIII. Hint Seferinde Gazneli Mahmur kalabalık hint ordusunu yenmiş ve birçok ganimetle ülkesine dönmüştür.
1021 yılındaki XIV. Hint Seferinde Lokhot Kalesi’ni almak istemiş ama kış şartlarından dolayı geri dönmek zorunda kalmıştır.
1022 yılındaki XV. Hint Seferinde Kalincar Kalesini kuşatan Sultan Mahmut, Raca Ganda’nın barış istemesi üzerine ganimet olarak 300 fil almıştır. 1023 yılı baharında Gazne’ye geri dönmüştür.
1025 yılındaki XVI. Hint Seferinde Somnat’ı ele geçirmiş ve çok büyük ganimetlerle Gazne’ye dönmüştür.
1027 yılındaki XVII. Hint Seferinde Gazneli Mahmut, kazandığı zaferlerle Hint Müslümaları arasında efsanevi bir kahraman haline gelmiştir.
Kaynaklar Sultan Mahmut’un verem hastalığından dolayı öldüğünü belirtmektedirler. Sultan Mahmut, 30 Nisan 1030 tarihinde 59 yaşındayken ölmüştür.