Fevzi Çakmak kimdir?
1876 yılında Çakmakoğullarından Topçu Albayı Ali Sırrı ile Hesna Hanım’ın oğlu olarak İstanbul Rumeli Kavağı’nda doğdu. Kuleli Askeri Lisesi’nde ilk ve orta öğrenimini tamamlayan Fevzi Çakmak daha sonra 29 Nisan 1893 tarihinde Harp Okuluna kaydolmuş ve 28 Ocak 1896 tarihinde Piyade Teğmen rütbesiyle mezun olmuştur. Daha sonar “Mekteb-i Erkân-ı Harbiye”ye girmiş ve 25 Aralık 1898 tarihinde Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle bu okulu bitirmiştir.
Genelkurmay 4. Şubeye atanan Fevçi Çakmak daha sonra 1899 yılında 3. Ordu’ya bağlı Metroviçe’deki 18. Fırka’nın kurmay heyetinde görevlendirildi. Balkanlar’daki Sırp ve Arnavut çetelere karşı verilen mücadeleye katılan Fevzi Çakmak hızlı bir biçimde terfi ederek 1907 yılında miralaylığa yani albaylığa yükseldi. 1908 yılında II.Meşrutiyet ilan edildiği zaman 35. Fırka Komutanı ve Taşlıca Mutasarrıfı görevlerini yürütüyordu. Arnavutluk’ta 1910 yılında çıkan ayaklanmayı bastırmak için görevlendirilen Kosova Kolordusu’nun kurmay başkanlığı’na atanmıştır. 1911 yılında Trablusgarp Savaşı başlayınca Garp (Vardar) ordusunun kurmay başkanlığına, Balkan Savaşı sırasında 2 1. Fırka Komutan Vekilliği ve Vardar Ordusu 1. Şube Müdürlüğüne atanmıştır. 2 Ağustos 1913 tarihinde Ankara Redif Tümeni, 6 Kasım 1913 tarihinde 2’nci Tümen Komutanı olan Fevzi Çakmak 24 Kasımda Albaylığa ve 2 Mart 1914 tarihinde de Tümgeneralliğe yükselmiştir.
V Kolordu Komutanı olarak Fevzi Çakmak, 6 Ağustos ve 13 Ağustos 1915 tarihinde meydana gelen muharebelere katılmıştır. Fevzi Paşa’nın komutasından da bulunan XIII. ve XIV. Tümenler bu muharebeye katılmamıştır.
9 Ağustos 1915 tarihinde Fevzi Paşa’nın komuta ettiği 5. Kolordu Komutanlığına bağlı 41. ve 28. Alayları da bu bölgeye gönderilmiş ve bu iki alay Conkbayırı’nın düşman eline geçmemesine ve Albay Mustafa Kemal Atatürk’ün 10 Ağustos tarihinde Conkbayırı taarruzuna yardımcı olmuşlardır. Mustafa Kemal Bey’in hastalanmasından dolayı 10 Aralık 1915 tarihinde Fevzi Paşa Anafartalar Grubu komutan Vekilliğine görevlendirilmiştir.
Fevzi Paşa 24 Aralık 1918’den 14 Mayıs 1919 tarihine kadar Osmanlı Devleti’nin Genel Kurmay Başkanlığı görevinde bulunmuştur. 1. Ordu Müfettişliği, Askeri Şura üyeliği, Ali Rıza Paşa ve Salih Hulusi Paşa hükümetlerinde Harbiye Nazırlığı yani Milli Savunma Bakanı olarak görev yapan Fevzi Paşa, bu görevi sırasında Anadolu’daki milli kurtuluş hareketine silah ve cephane gönderilmesini kolaylaştırmıştır. Mücadeleye destek vermiştir.
16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından işgalinden sonar Anadolu’ya geçen Fevzi Paşa, 27 Nisan 1920 tarihinde Ankara’ya ulaştı. Burada Mustafa Kemal Paşa tarafından törenle karşılanan Fevzi Paşa TBMM’ye Kozan milletvekili olarak girmiştir. 26 Mayıs 1920 tarihinde İstanbul Hükümeti tarafından milli mücadelenin öncülerinden biri olarak rütbesinin kaldırılmasına, başarılarından dolayı kendisine verilen nişanlarının geri alınmasına ve hatta idamına karar verilmiştir.
Fevzi Paşa 3 Mayıs 1920 tarihinde Milli Savunma Bakanlığı getirilmiş ve 24 Ocak 1921 tarihinde Başbakanlık görevini de üstlendi. İkinci İnönü Muharebesinin ardından kazanılan bu büyük zaferden dolayı 3 Nisan 1921 tarihinde rütbesi TBMM kararıyla orgeneralliğe yükseltilmiştir. Kütahya-Eskişehir Muharebelerinde yaşanan yenilgiden sonra İsmet Paşa’nın yerine TBMM tarafından Genelkurmay Başkanlığı görevine getirilmiştir. Sakarya Savaşı sırasında Mustafa Kemal Paşa ile birlikte bizzat cephede harekatı yönetmiştir.
Büyük bir Zaferle sonuçlanan 30 Ağustos 1922 tarihindeki Dumlupınar Meydan Muharebesinin ardından 31 Ağustos 1922 tarihindeki rütbesi Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın tavsiyesi üzerine TBMM tarafından Mareşalliğe terfi ettirildi.
II. Dönemde TBMM’de İstanbul’dan Milletvekili seçilmiştir. 14 Ağustos 1923 tarihinde bir kez daha Genelkurmay Vekilliğine getirilmiş ve 30 Ekim 1924 tarihinde milletvekilliğinden çekilmiştir. 23 yıl Genelkurmay Başkanlığı görevini yapan Fevzi Çakmak 12 Ocak 1944’te emekliye ayrılmıştır. 1946 yılındaki seçimlerde Demokrat Parti listesinden Bağımsız İstanbul Milletvekili seçilerek Meclise giren Fevzi Çakmak , 1948’de Millet Partisini kurmuştur. 10 Nisan 1950’de vefat etmiştir.
Mareşal Fevzi Çakmak, Fitnat Çakmak ile evli ve Nigar ile Muazzez adlarında iki kız çocuk babasıydı.