Bademcik taşı nedir?
Bademcik taşı oluşumu bademcik keselerinde olan sarı ya da beyaz renkte, kötü kokuya sebep olabilen partiküllerdir. Oluşum sebepleri farklıdır, bu yüzden de bademcikteki iltihapla karıştırılmaması gerekmektedir. Bademciklerin yapısında Crypts adında çukurlar bulunmaktadır. Burundan akacak olan mukus bu çukurlarda birikir. Birikmiş olan mukus besin artıklarıyla beraber yutulmaktadır. Ancak Crypts çukurlarında bunun yanında ölü mukoza hücreleri de birikim yapar. Ağız mukozası aynı cilt gibi yenilenmektedir. Dökülen mukoza hücrelerinin tükürükle yutulması durumunda, bazı kişilerde bademciklerde olan çukurlarda birikmekte ve sertleşerek bir kitle oluşturmaktadır. Bu oluşumlar bademcik taşı olarak tanımlanır.
Ölü mukoza hücrelerinden meydana gelen bademcik taşı bakteriler için mükemmel bir besin kaynağıdır. Ağız içinde koloniler halinde yaşayan farklı türlerdeki bakteriler bu kitlelerin üzerinde kümelenir. Bu durum tonsillolith denen oluşuma sebep olur. Bütün bu oluşumlar, insanlarda kötü bir ağız kokusuna sebep olur.
Bademcik taşı neden oluşmaktadır?
- Bademcik çukurcuklarının içine yerleşen bakterilerin üzerinde metabolizma artıklarının birikmesi,
- Bademcik iltihabını hastalığında
- Diş çürüklerinde bakteri oluşumunun tetiklenmesi
- Magnezyum ve kalsiyum tuzlarının birikimi
Bademcik taşının belirtileri nedir?
- Aşırı ağız kokusu olması
- Nadiren de olsa yutkunmada ağrı olması
- Çok büyümüş olan bademcik taşları aynı bademcik apsesi gibi belirtiler verir
Bademcik taşının tedavisi nasıl yapılır?
Bademcik taşı bulunan hastaların herhangi bir şikayeti yoksa tedavi uygulanması gerekmeyebilir. Sıkça bademcik taşı şikayeti olan kişiler ılık su ve tuzla hazırlanan karışımla gargara yaparak keseciklerde olan birikintilerin temizlenmesini sağlayabilirler. Bademcik taşı kişiye rahatsızlık verecek kadar büyümüş ise, bunun tedavisi üç farklı şekilde yapılabilir.
Küretaj yöntemiyle tedavi: Bademcik çukurunda meydana gelen taş kürete edilerek çıkarılmaktadır.
Lazer tedavi yöntemi: Bu yöntemle tedavi lokal anestezi altında gerçekleşir. Karbondioksit lazer yardımıyla çukurların keskin kenarları eritilir ve düzleşmesi sağlanır. Bu uygulamayla bademcik yüzeyinde olan çukurlarda mukoza, besin artığı ve ölü hücrelerin birikimi engellenmektedir.
Bademcik ameliyatı (Tonsillektomi): Küretaj ile lazer tedavi yöntemlerinin uygulanmasına rağmen, başarı elde edilememişse, hastaya bademcik ameliyatı yapılması gerekebilir. Bademcikler hastaya lokal anestezi uygulanarak çıkarılır. Bu tedavi yöntemi bademcik taşı tedavisi için kesin sonuç verir.
Biyolojik bir parça olan bademcik taşı 300 mg’dan 42 grama kadar büyüme gösterebilir. Temel taşı kalsiyum olan bu taşların içeriğinde amonyak, magnezyum ve karbonat gibi mineraller bulunmaktadır. Rahatsız eden ağız kokusuna sebep olan bu oluşumlar bademciğin çevresinde beyaz taneler şeklinde izlenir. Kokunun dışında herhangi bir şikâyete sebep olmazlar. Fakat nadiren de olsa boğazda, kulak arkasında ve boyunda hafif ağrıyla birlikte şişliklere sebep olabilirler. Yetişkin olanlarda daha sık görülen bu rahatsızlık, bademcik taşının küçük boyutlarda olmasında fark edilemeyebilir. Ancak boyutları büyüdükçe, ağızda gittikçe artan kokuyla fark edilmeye başlar. Bademciklerin arka tarafında yuvalanmış olan taşlar röntgen ile tespit edilebilir.
İnsanlarda günlük yaşamı etkileyecek kadar ağız kokusu ve ağızda kötü bir tat almaya sebep olan bademcik taşlarının engellemesi için, en önemli yol iyi bir ağız hijyeni sağlamaktır. Diş temizliğine dikkat etmekle, çürük dişleri bir an önce tedavi ettirmekle ve düzenli bir şekilde ağız gargarası kullanılmasıyla bademcik taşının oluşumunu engellemek mümkün olur. Bademcik taşında olan bakterilerin meydana getirdiği ağız kokusunun bastırılması için ağız içinde koku gidericiler geçici çözüm olabilir.