Harem nedir?

Harem kelimesinin sözlük anlamı “değerli, muhterem” şeklindedir. Osmanlı döneminde saraylarda, konaklarda, hane kadınlarının günlük hayatlarını güvenli bir şekilde ve yabancı erkeklere rastlamayacak bir düzen içinde idame ettirmeleri için tasarlanmış özel bölümlere “harem” adı verilmekte idi.

Osmanlı döneminde padişahların eşlerinin ve cariyelerinin çıktığı yer olarak bilinen haremlerin iki fonksiyonu söz konusu idi:

• Eş ve cariye seçimleri için aday olarak seçilmiş kadınların bir arada bulundurulduğu yer olması
• Bir çeşit okul olması (cariyelerin haremde aristokrasiyi korumak adına özel bir eğitime tabi tutulması söz konusu idi. Bilindiği ve algılandığı imajın çok dışında Harem-i Hümayun, Osmanlı döneminde “Enderun” adı verilen okullara denk eğitim kurumlarıydı aynı zamanda.)

Osmanlı döneminde haremler oldukça özel ve korunaklı yerler idi. Haremlere giriş yetkisi çok az kişiye verilirdi. Haremin erkek hizmetkarları hadım edilmişler arasından seçilerek, göreve alınmakta idi. Hadımlar “Ak Hadımlar” ve “Kara Hadımlar” olarak ikiye ayrılırlardı. Kara hadımlar zenci ağalara verilen isimdi. Osmanlılar’ın harem ağalarını kendilerinin hadım etmediği, hadım edilmiş çocukların satın alarak yetiştirildikleri ya da direkt hadım edilmiş erkeklerden seçilerek alındıkları kayıtlarda yer almaktadır. İslamiyette hadım etmek caiz olmadığınmdan bu işlemin saraya gelmeden çok önce Osmanlı dışında yaptırıldığı özellikle belirtilmektedir.

Osmanlı haremlerinde nüfus 400 ila 1600 arasında değişebilmekte idi. Bu nüfus içinde Padişahın gözdesi olabilmek adına yoğun rekabetler yaşanmakta idi. Tarihe ismini yazdırmış birçok padişah eşi haremden çıkmışlardır. Bunlar içinde ismini en sık duyduklarımızdan biri Kanuni Sultan Süleyman’a eş olmuş olan, II. Selim’in annesi Hürrem Haseki Sultan’dır.