Dernek nasıl kurulur?
Ülkemizde birçok farklı statüde dernek olmakla beraber birçok insan oldukça değişik derneklerin üyesidir. Ülkemizdeki dernek sayısı 2000 yılında yaklaşık olarak 60 bin civarındayken, son 10 yılda %45’lik artışla 90 bini geçmiş bulunmaktadır. Bu kadar çok dernek olmasından dolayı ülkemizdeki herhangi bir derneğe üye olan insan sayısı da 8 milyona yaklaşmıştır. Dernek kurmak için öncelikle derneğin kurucu üyelerinin mülki idare amirliğine yazılı olarak başvuruda bulunması gerekir.
Dernek kurma başvurusu için gerekli belgeler;
- 2 adet kuruluş bildirim belgesi
- Kurucu üyelerin nüfus cüzdanı fotokopileri
- 2 adet dernek tüzüğü örneği
- Meskenlerin dernek merkezi olması durumunda 1 adet karar örneği
- Yazışma(tebligat) alacak kişilerin tam listesi
- Yabancı uyruklular için ikamet belgesi
- Kurucu üyenin tüzel kişilik olması durumunda sicil gazetesi
Tüm bu belgelerin dernek kurma başvurusu esnasında ilgili mülki idare amirliğine teslim edilmesi ile dernek kurulması için resmi başvuru yapılmış olur. Ancak dernek kurulması için kanuni olarak belirlenen amaçların dışında faaliyette de bulunulmaması gerekir. 53 Sayılı Dernekler Kanunu, hangi amaçlar için dernek kurulabileceğini kesin hatlarla belirlemektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 11. maddesi ve Anayasanın 33. Maddesi ile belirlenen esaslar haricinde dernek kurulması mümkün değildir.
Anayasal olarak belirlenen çerçevenin dışında kalan ve suç teşkil eden fiillerin gerçekleştirilmesi için dernek kurulamaz. Ayrıca tüm dernekler yalnızca mülki idare amirliğine bildirdikleri dernek tüzüğü doğrultusunda faaliyet gösterebilir ve dernek tüzüklerinin dışına çıkamazlar. Dernekler genel ahlak esaslarına ve hukuk esaslarına uygun faaliyetler göstermek zorundadır. Ayrıca kurulan derneklerin anayasal kıstaslara uymadığı için mahkeme kararı ile kapatılan derneklerin ya da siyasi partilerin logolarını ve/veya isimlerini kullanmaları da yasaklanmıştır.
Yeni kurulan derneklerin başka bir ülkeye ait olan bayrak, logo, flama veya arma gibi sembolleri kullanması da yasaktır. Tüm bunların haricinde derneklerin bazı “izne tabi olan isimleri” de dernek ismi olarak kullanmaması gerekir. “Türk, Milli, Türkiye ve Atatürk” gibi izne tabi olan isimler, yeni kurulan dernekler tarafından dernek ismi içerisinde kullanılamaz.