Attila kimdir?

Avrupa Hun Devleti’nin hükümdarı Rua’ nın ölümünden sonra yönetim Rua’nın kardeşi olan Muncuk’un oğullarına kaldı. Muncuk’un oğulları Attila ve Bleda imparatorluğu yönetmeye başlamışlardır. Bleda yaş itibari ile Attila’dan büyük olduğundan dolayı yönetim ondaydı. Bleda devlet yönetiminde yeterince başarılı olamadı. Savaşları genellikle Attila yönetmiştir. Bu dönemde iki kardeş birbirleri ile mücadele etmeye başladı. Avrupa Hun Devleti yaklaşık 10 yıl kadar böyle idare edilmiştir. Nitekim Attila 445 yılında kardeşi Bleda’yı öldürmüş yönetimde tek söz sahibi olmuştur. Attila, Hunlar’ın başına geçtiği zaman 39-40 yaşlarında idi. Babası Muncuk erken öldüğü için amcası Rua’nın yanında yer aldı. Amcası ile birlikte seferlere katılmış devlet yönetimini, Hun iç ve dış siyasetinin esaslarını öğrenmişti.

Attila 395 yılında dünyaya gelmiştir. Kardeşi ile olan mücadelesi ona çok zaman kaybettirmiştir. Bu sebeple devletin sınırlarını genişletmekte gecikmiştir. Buna rağmen üsütn başarılar elde etmiştir. Büyük İskender gibi hırslı olan Attila bütün dünyaya hâkim olmak ihtirası ile yanıp tutuşuyordu. Bu düşüncesini tam olarak gerçekleştiremese bile başarılarıyla tarihin sayfalarında büyük bir hükümdar olarak yer almıştır. Bir süre Roma’da rehin olarak kalmış olan Attila , Roma’yı yakından tanıma imkanı bulmuştur . Latince’yi de ana dili gibi öğrenmişti. Adından en çok söz ettiren Avrupa Hun Devleti’nin hükümdarı Attila’nın gerçek amacı, hem Doğu hem Batı Romayı egemenliği altına almaktı. Hun hükümdarı Uldız’dan bu yana Batı Roma ile iyi ilişkiler kurulmuştu. Ancak Attila, bu şekilde devam etmeyi düşünmüyordu. Attila her yere hakim olma düşüncesine sahipti.
Attilâ ilk olarak Doğu Roma’yı hedef almıştır. Bizans üzerine hareket edip, Bizans İmparatorunu yıllık vergiye bağlamıştır. İmparator vergiyi ödemekte sorun çıkarınca Balkanlardan Mora’ya, oradan İstanbul kapılarına kadar olan geniş bir bölgeyi ele geçirmiştir . Bizanslılar ancak vergiyi iki misline çıkarma yolu ile İstanbul’u kurtarmışlardır. Fakat, Attilâ’yı bu dönemde Bizanslılar tarafından düzenlenen bir suikaste uğradı. Ancak suikast başarısızlık ile sonuçlandı.

Hunlara karşı faaliyetlerine devam etmekte ısrarcı olan Doğu Roma, anlaşmaya aykırı davranarak kavimleri kışkırtma yoluna gitmiştir. Attilla bu defa iki ayrı koldan hareket etti. Bir yandan Yunanistan’dan girerek Tselya’ya kadar ilerlemiş diğer yandan Sofya, Lüleburgaz, Filibe şehirlerini ele geçirmiştir..Doğu Roma yeniden barış istemek zorunda kaldı. Bu sebeple Antolyos antlaşması imzalanarak alınan vergiler üç katına kadar çıkarıldı.
Attilâ’nın ilk eşi ve baş kadını Arıkan idi. Attila’nın ölümünden sonra yerine geçen oğlu İlek’in annesi olan Arıkan’dan başka bir kaç kadın ile daha evlenmişti.Attila Büyük Türk-Hun İmparatorluğu’nun başkenti olan Etzelburg’da 453 yılında İlkido adında genç bir kızla evlendi. Büyük hükümdar 58 yaşında olmasına rağmen son derece dinç ve kuvvetli idi. Evlendiği gecenin sabahında, hemen hemen bütün Avrupa’yı tir tir titreten kudretli hükümdar Atilla yatağında ölü bulundu. Attila’nın ağzından ve burnundan boşalmış olan kanlarla, bütün yatak kanlar içinde kıpkırmızı olmuştu. Ölümyle ilgili şüpheler bulunan Attila’nın ölümünün şiddetli bir burun kanamasından mı yoksa bir hastalıktan dolayı mı ya da bir suikast sonucu mu meydana geldiği hala kesinliğe kavuşturulamamıştır. Kaynaklardaki genel kanı eşi tarafından öldürüldüğü yönündedir.