Akreditif nedir?
Akreditif, bir bankanın belli bir tutardaki parayı, üçüncü şahıs lehine, muhabir bankanın nezdinde kendi kefaleti ile açtığı itibar hesabıdır. Yurt dışındaki firmalarla alışveriş halinde olan ithalatçının, ihracatçıya parayı ödeyebilmek için akreditif ile çalışması doğaldır. Nakit ödeme şekli, ihracatçı açısından güvenilir bir yöntem iken, ithalatçı açısından riskli bir yöntemdir. Akreditif ise iki taraf için de, bankanın garantörlüğünde olduğu için güvenilir bir yöntemdir. Dış ticaret işlemlerinde, birbirini tanımayan firmaların kendilerini güvence altına alabilmek için, akreditif ile ödeme sistemini tercih etmesi bu sebepledir.
Bu işlem için ithalatçının bankası, muhabir bankaya bir akreditif mektubu (letter of credit) yazar. Bu aşamada ithalatçının da, bankaya teminat mektubu vermesi gerekir. Bu hesaplar genellikle belli süre ve miktara göre açılır. İhracatçının ülkesinde açılan akreditif hesabından sonra, ihracatçı malı gemiye yükler ve sevk belgelerini bankaya verir. Mal bedelini bankadan tahsil eder. Muhabir banka ödemeyi yaparken, ihracatçının akreditif koşullarına uygun işlem yapıp yapmadığını kontrol eder. Her şey usulüne uygunsa, ödemeyi gerçekleştirir. Sevk evraklarını ithalatçının bankasına göndererek, malın limandan ithalatçı tarafından teslim almasını sağlar.
İthalatçı akreditifi açtığı bankaya, akreditif miktarını nakit olarak ödeyebildiği gibi, kendisine kredi açılmasını da isteyebilir. Bankanın kredi koşullarına uygun bir müşteri olması halinde, banka ithalatçıya bu krediyi açacaktır.
Akreditifin birçok çeşidi bulunmaktadır. Dönülemez akreditif dış ticarette en çok tercih edilen türüdür. Bu akreditif teyitli ve teyitsiz olabilir. Teyitli dönülemez akreditifte, ithalatçı, ihracatçı, banka ve muhabir banka birlikte hareket etmek zorundadır. Tarafların onayı olmadan akreditifte değişiklik yapılması söz konusu olamaz. Dönülebilir akreditifler, dış ticarette tercih edilmeyen bir türdür. Çünkü her zaman ithalatçının akreditiften dönme, iptal etme, değiştirme hakkı bulunması sebebiyle, güvenilir değildir.
Akreditif ile ihracatçı ve ithalatçı arasında ödemeye ait riskler sınırlandırılıp, her iki taraf için makul seviyelere çekilir. Uluslararası kurallar çerçevesinde, bankalara akreditif ile ilgili sorumluluklar yüklenmiştir. Bankalar hiçbir ödeme türünde, bu tarz yükümlülük altına sokulmamıştır.. Şartlar yerine getirildiğinde banka akreditif bedelini ödemek zorundadır. Akreditif tüm dünyada aynı kurallar çerçevesinde yürütülmektedir.