Ses kısıklığı neden olur?
Ses kısıklığı sorunu sesin tam olarak ya da kısmi olarak kaybını anlatan bir rahatsızlıktır. Bu haldeki bir kişi normal sesinden ince, daha kaba, çabuk yorulan, çatallı çıkan, sürekli kısılma özelliği olan, fısıltı şeklinde, bazen de hiç çıkmayan bir sesin sahibi olabilir. Farklı sebeplere bağlı olarak bu durum meydana gelebilir. Bunun uzun süreli olması halinde mutlaka sebeplerin belirlenmesi gerekmektedir. Akciğerlerden gelen havanın gırtlaktan geçerek ses tellerini titreştirmesi, sesin oluşmasını sağlar. Bu ses yutakta, dişlerde, dil, dudaklar, sinüs ve burunda işlenip şekillendirilir. Ses telleri ağızda yutakta ve sonrasında gırtlakta yer alır. Sesin oluşumunu sağlayan bu yapılardaki rahatsızlıklar ses kısıklığına sebep olabilir. Bunlar basit enfeksiyonlarda, kanser hastalığına kadar çeşitli etkenlerden olabilir. Ses kısıklığı tek başına bir hastalık değil, sadece bir hastalığın belirtisidir. Ancak çok iyi gözlemlenerek takip edilmesi gerekir.
Ses kısıklığı sebepleri nelerdir?
Ani (akut) ses kısıklığı sebepleri: Aniden gelişen larenjit yani gırtlak iltihabı, sesin hatalı kullanımı, sesin zorlanması, çok sigara içilmesi ya da sigara dumanına maruz kalınması akut ses kısıklığına sebep olabilir.
Müzmin (kronik) ses kısıklığı sebepleri: Bunun nedenleri arasında ses tellerinde kist, nodül ve polip, gırtlak ve çevre dokularda olan tümörler, bazı akciğer kistleri, ses tellerinin hareket etmesini sağlayan sinirlerde felçler, uzun süreli sigara içilmesinden oluşan tahriş, mideden kaçan asit yüzünden reflü etkisi, alerji ve sinüs iltihaplarının ses tellerinde yaptığı etki, psikolojik kökenli ses kısıklıkları bulunur.
Ses kısıklığı en çok kimleri etkiler?
Bu rahatsızlık gırtlak ya da çevresinde cerrahi girişim geçiren kişileri, sesini aşırı kullanan kişileri, anksiyete bozukluğu olanları ve gırtlak kanseri için risk taşıyan ve ses tellerini etkileyen sigara gibi alışkanlıkları olan kişileri daha fazla etkiler.
Ses kısıklığını önlemek için ne yapılabilir?
- Ses telleri aşırı ve yanlış şekilde kullanılmamalıdır.
- Sigara içmek ve içilen ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Alkol ve kafein tüketiminin azaltılması
- Sesin fazla kullanılması gerekiyorsa, ses terapistinden sesin kullanılmasıyla ilgili teknikler konusunda destek alınmalı
- Ses kısıklığı olduğunda uzun konuşmalardan ve telefonla konuşmaktan uzak durulmalı.
- Klimalı ortamlara girilmemeli.
- Kimyasal kokular ve tozun olduğu alanların havalandırılmasına önem verilmeli.
- Sıcak suda buğu yapılıp solunmalıdır.
Ses kısıklığı belirtileri nelerdir?
- Kişilerde konuşamamak ya da fısıltılı olarak konuşma varsa
- Ses tellerinde kasılma oluyorsa
- Boğaz ağrısı oluyorsa
- Yutma güçlüğü varsa, ses kısıklığının olma olasılığı yüksektir.
Ses kısıklığı tanısı nasıl konur?
Bunun çok fazla sebebi olduğundan, önce hastanın öyküsü dinlenmelidir. Daha sonra kişinin kulak burun boğaz muayenesi yapılır. Ses kısıklığının ne kadar süredir olduğu tedavinin şeklini belirler. Ses ölçümü yapılarak, sesin kalitesiyle, kapasitesi değerlendirilir. Hastada bulunacak larenjit, nodül, polip ve kist gibi sorunlar tetkik gerektirmeden teşhis konulabilir. Hastalara uygulanan tetkiklerin içinde; akciğer grafisi çekilmesi, sinüzit filmleri, alerjik testler, tümör varsa biyopsi yapılması, gırtlak bölümünün incelenmesi, ses teli felci durumunda beyinle ilgili filmler, metabolik hastalıkların araştırılması gibi değerlendirmeler yapılır. Bunların sonucuna göre hastalar ses kısıklığının nedenine uygun doktora yönlendirilir.
Ses kısıklığı nasıl tedavi edilir?
Bu rahatsızlığın tedavisi için öncelikle sebebe yönelik tedavi uygulanır. Hastalık tespit edilmesi halinde, bunlar tedavi edilmelidir. Viral veya bakterilerden kaynaklı olan enfeksiyonlar ilaçla tedavi edilmektedir. Ses tellerinde nodül olması durumunda ses eğitimi yapılır. Tedavi olmazsa cerrahi yöntemle lezyon yerinden çıkarılır. Ses teli felcinde farklı etkenler bulunduğundan, buna uygun tedavi yapılır. Ses kısıklığında etken reflü ise, mide asidinin kaçağını önleyen tedavi uygulanır. Gırtlak kanserinde hastalara genellikle ameliyatla tedavi uygulanmaktadır. Küçük nodüllerde ışın tedavisinin faydası olabilir.