Orta kulak iltihabı nedir?
Latince adı “Otitis Media” olan orta kulak iltihabı son derece ciddi bir hastalıktır. Başka rahatsızlıklarda ileri aşamalarda neden olabilmektedir. Bilindiği gibi orta kulak, kulak zarından sonra gelen kısımdır. İçinde sesin iletimini sağlayan çekiç, örs, üzengi kemikleri bulunmaktadır. Bu bölümde, geniz boşluğuna açılan bir adet kanal bulunur. Bu kanala östaki borusu adı verilmektedir. Bu boru, orta kulağa hava geçişini sağlar ve böylece hava basıncı dengelenmiş olur.
Bilhassa çocuklarda çok sık olarak karşılaşılan bir hastalık olan orta kulak iltihabına bazı bakteriler neden olmaktadır. Akut ve kronik orta kulak iltihabı olmak üzere ikiye ayrılır. Akut iltihap; soğuk algınlığı, boğaz enfeksiyonu gibi çeşitli rahatsızlıklardan sonra, östaki borusunun şişerek kapanması neticesinde bakterilerin orta kulakta birikip çoğalmasıyla oluşur. Kronik iltihap ise; uzun süren ve zaman zaman da tekrarlayan bir rahatsızlıktır. Altı ayda ortalama 3 defadan fazla olmak üzere orta kulak iltihabı geçirilmesi hastalığın kronikleştiğinin en güçlü belirtisidir. Diğer hastalıkların da (sinüzit, geniz eti, yarık damak gibi) mevcut olduğunu düşündüren bir durumdur. Seröz orta kulak iltihabında ise östaki borusu tıkanır ve böylece orta kulakta sıvı toplanır. Bu da basınç artışına yol açar.
Çocuklarda bu hastalığın sıklıkla görülmesinin temel nedeni östaki borusunun yatay bir şekilde ve kısa olmasındandır. Bundan dolayı bakterilerin orta kulağa geçişi daha çok kolaylaşır. Çocukların büyük çoğunluğu 5 yaşına kadar bu enfeksiyona bir kaç defa yakalanmaktadır.
Orta kulak iltihabında, çocuklarda daha belirgin olmak üzere, önemli sayılabilecek ağrılar vardır. Diğer belirtileri ise işitme kaybı ve ateş yükselmesidir. Basınç artışı olduğundan dolayı kulakta dolgunluk hissi uyanır. Ayrıca bebeklerde huzursuzluk, beslenme zorluğu gibi bazı problemler ortaya çıkabilir.
Ağrı hissi, eğilirken veya otururken değişebilmektedir. Eğildikçe hastada basınç artışına bağlı olarak ağrı da artmaya başlar. Dik otururken bu ağrı daha çok azalır. Basınç artışı sonucunda kulak zarı delinirse, basınç dengelendiği zaman ağrı azalır. Bu durumda kanlı veya yeşilimsi renkte bir akıntı oluşur.
Uzman doktorlar tarafından yapılacak ilk muayene sonrası hemen tanı konabilir. Otoskop adı verilen bir aletle kulak zarı incelenir. Orta kulak iltihabının tipine göre değişen bazı belirtiler görülür. Bakteri sonucunda oluşmuş olan iltihap varsa kulak zarı kızarmış ve şişmiş haldedir. Kulak zarı bazı hastalarda deliktir ve akıntılar görülebilir. Gerekirse eğer bu akıntının kültürü yapılır. Bakterinin sebep olmadığı, östaki borusunun tıkanması neticesinde meydana gelmiş iltihapta, zar içe doğru çökmüş bir haldedir.
Kronik orta kulak iltihaplarında tanı koymak için bazı tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Bunun için işitme testleri yapılır ve işitme kaybının derecesi tespit edilir. Orta kulaktaki basınç arttığı durumlarda, (seröz orta kulak iltihabı denir) basınç ölçümü yapılır. Bilgisayarlı tomografi, film çekimi hastalığın şiddetini ve ameliyat durumunu belirlemek için kullanılan yöntemlerdir.
Orta kulak iltihabının tedavisinin şekli orta kulaktaki iltihabın akut, kronik veya seröz olmasına göre değişmektedir. Akut iltihabın tedavisinde ağrı kesici ve bakterileri yok edecek penisilin türü çeşitli antibiyotikler kullanılır. Bu tedavi süresi ortalama 2 hafta kadardır. Kulak zarı akut iltihapta çizilmez. Ender hallerde yapılır. Akut iltihap, yeterli tedavi yapıldığı zaman herhangi bir soruna nende olmaz. Seröz iltihapta ilaç tedavisi tercih edilmektedir. Eğer bu tedaviye yanıt alınamazsa, basıncı azaltmak için yapılacak olan küçük bir ameliyatla, orta kulaktaki sıvı dışarıya çıkarılır. Alerjinin yol açtığı iltihap varsa eğer doktor bazı besinleri almayı tavsiye eder.
Kronik orta kulak iltihabının tedavisinde ilaç kullanımının yanı sıra gerek duyulursa ameliyat da gerekebilir. İltihap diğer dokulara yayılabilir ve kulak kemiklerini eritebilir. İşitme kaybına neden olabilir. Yayılma sonucu beyinde abse veya beyin zarlarının iltihabı sonucu menenjit hastalığı oluşabilir. Orta kulak iltihabı ameliyatlarında kulak zarı çizilir veya içeriye tüp takılır.