Karaciğer nakli nasıl yapılır?

Karaciğer nakli günümüzde kadavradan yapılabildiği gibi, canlı vericiden de alınabilir. Karaciğer vücuttaki diğer organlardan farklı olarak kendini yenileme özelliğine sahip olduğu için, canlı vericiden de nakil yapılma avantajına sahiptir. Organ bağışının yeterli olmaması yüzünden, hastaların yaşamalarını sağlamak için, genellikle hastanın yakınından karaciğerin bir parçası alınıp nakil yapılır. Bu hastayla aynı kan grubuna sahip olan bir yakınından ya da etik kurulun onayladığı akrabaların dışından bir kişiden nakil yapılabilir. Karaciğer nakilden sonra kendini yenilemeye hemen başlar ve yaklaşık olarak bir yıl içinde bunu tamamen bitirir. Karaciğerin alındığı vericiyle, nakilin yapıldığı hastanın karaciğeri hızla olması gereken boyutlara döner.

Karaciğer naklinde canlı verici açısından şartlar

• Canlı verici herhangi bir baskı altında olmadan bu kararı vermelidir.
• Donörün yaşı 18 in üstünde olmalıdır.
• Vericinin ve alıcının kan grupları birbiriyle eşleşmelidir.
• Aktif bir enfeksiyonu olmamalıdır.
• Vücudun herhangi bir yerinde tümör bulunmamalıdır.
• Ameliyatı engelleyen sistematik bir hastalığın olmaması gerekir
• Vericinin karaciğer fonksiyonlarıyla yapısı normal olmalıdır
• Karaciğerin volümü alıcı ve verici yönünden yeterli olmalıdır

Karaciğer naklinde verici ameliyatı

Ameliyatta önemli olan vericiden alıcı için yeteri kadar karaciğer parçası alınmasıdır. Alıcının vücut ağırlığının en az % 0,8 i kadar büyük karaciğer nakli yapılmalıdır. Vericinin sağ lobundan karaciğer alınırsa, bu ihtiyacı karşılar. Karaciğer kendisini tama yakın yeniden yeniler. Bu yaklaşık olarak 6 haftada tamamlanır. Nakil alıcının ağırlığıyla orantılı olacak şekilde sağ ya da sol lobdan alınabilir. Bebeklere yapılan nakillerde sol lobun yarısından daha az kadarı yeterli olur. Vericiden çoğunlukla % 40-70 arasında karaciğer alınmaktadır. Karaciğerin sağ lobu bu organın % 60 ını, sol lobu ise karaciğerin % 40 ını oluşturur. Vericiler bundan sonra yeniden karaciğerini veremezler. Vericide ameliyatta cerrahinin tüm risklerini taşır. Düşük oranda olsa, ölüm riski bulunur. Ancak ameliyattan önce yapılan incelemelerle risk en aza indirilir. Gelişmiş organ nakli merkezlerinde bu risklerin gelişme oranı % 1 kadar olur. Vericilerin hastaneden taburcu edilmesi 3-4 günde olur. Yaklaşık olarak 4-5 hafta içinde normal yaşantılarına dönüş yaparlar. Daha sonra yaşamlarında herhangi bir sıkıntı olmaz.

Canlı vericili karaciğer naklinin avantajları

Bu nakilde en önemli avantaj alıcının ihtiyacı olduğu zaman, kadavradan nakil için sıra bekleme zorunluluğu yoktur. Organ bağışının az olması yüzünden hastalar bazen yaşamlarını kaybediyorlar. Gereken karaciğer bulunsa da, hastanın durumu ağırlaşırsa ameliyat sonrasında komplikasyonlar daha fazla oluyor. Bu yüzden canlı vericiden yapılan karaciğer nakilleri daha avantajlı olur.

Karaciğer naklinin riskleri

Naklin riskleri, bunu gerektiren hastalığın ağırlığına göre değişmektedir. Bu hastalar genellikle ağır bir durumdadır. Aynı zamanda yapılan ameliyat tıptaki ağır sayılan ameliyatlardan biridir. Hastanın durumunun ağırlaşması ve ameliyatın ağır olması riski arttırır. Ameliyatta vücuttaki en büyük damar kesilmekte ve dikilmektedir. Bu esnada istenmeyen kanamalar olabilir. Yeni takılmış olan karaciğer yerinde iyi çalışmayabilir. Organ naklini yapan ekibin uzmanlığı bu tür riskleri azaltabilir. Karaciğerin sağlığını korumasını sağlayan etkenler yapılacak kontroller ve düzenli ilaç kullanılmasıdır. Bunlar doktorun kontrolünde olmalıdır. Diğer organ nakillerindeki gibi hastalar yaşam boyu bağışıklık sistemini baskı altında tutan ilaç kullanacaktır. Bu naklin başarısını etkileyecek bir unsurdur.

Karaciğer naklinin başarısı

Bu ameliyatın başarısı nakil yapılan kişinin normal yaşantısına üretken bir şekilde geri dönmesiyle ölçülmektedir. Karaciğer nakli yapılan kişiler işlerine ve okuluna geri dönebilir. Nakilden sonra gebe kalma ve doğum yapma konusunda herhangi bir sınırlama yoktur. Bir yıldan önce ağır olmayan sportif çalışmaları yapabilirler. Nakli yapan ekibin tecrübesi de başarıyı etkiler. Nakillerde % 90 oranında başarı sağlanmaktadır.