İşitme tarama testi bebeklere yapılmalı mıdır?
İşitme tarama testi yeni doğan bebeklerin işitme sorunlarının belirlenmesini sağlayıcı bir testtir. İşitme kaybı genellikle doğumla birlikte olan yaygın rahatsızlıklardan biridir. Bebeklerde dışarıdan gözlemle anlaşılamayan ya da anlaşılması güç olan işitme sorununun erken tespit yapılamaması konuşma ve dil gelişimiyle beraber, zihinsel gelişiminde olumsuz olarak etkilenmesi söz konusu olur. Yeni doğan döneminde işitme kaybının görülme olasılığı ortalama binde 1-3 kadardır. Bu görülme oranı yeni doğan yoğun bakım servisinde kalması gerekli olan bebeklerin sayısından daha yüksek miktardır. Bebeklerde doğumla beraber işitme kaybının olmasının farklı sebepleri olabilir. Bu nedenlerin bebekte olması halinde, işitme kaybı açısından bebeğin riskli değerlendirilmesi gerekmektedir.
Yeni doğan bebeklerde işitme kaybı oluşmasına neden olabilecek risk faktörleri
- Anne ve babanın arasında akrabalık bağının olması
- Ailede çocukluk döneminde başlayan kalıtsal işitme kaybının olması
- Annenin gebeliğinde bazı ilaçları kullanması
- Annenin gebeliğinde bazı hastalıkları geçirmesi
- Bebeğin 1500 gr dan düşük kilolu doğması ve yeni doğan yoğun bakım ünitesinde kalması
- Bebeğin doğum sırasında oksijensiz kalması ya da solunum zorluğunun olması
- Bebeğin kulak biçiminde anormallik olması
- Bebeğin ateşli bir hastalık geçirmesi
- Bebeğe bazı ilaçların verilmesi
- Bebekte olan sarılığın yüksek düzeyde seyretmesi
Yeni doğan işitme tarama programı
Yeni doğan bebeklerin erken dönemde işitme kaybının belirlenmesi için, bütün bebeklere doğumdan itibaren 24 saat sonrasından itibaren bu programın içinde işitme tarama testi yapılmalıdır. Bunun için uygulanacak testler ise;
- Uyarılmış otoakustik emisyon (Evoked otoacoustic emissions, EOAE)
- İşitsel beyin sapı cevabı (Auditory brainstem response, ABR)
Bu testler bir arada uygulanabildiği gibi, ayrı bir şekilde de uygulanabilir. Uyarılmış otoakustik emisyon taramasında iki farklı test yapılmaktadır. Bunlar TEOAE ve DPOAE testleri olarak uygulanır. İki testte başarıyla yapılsa da, TEOAE diğerine göre daha kolaydır. Bu testin süresi diğerinden daha kısadır. Bu test aynı zamanda en düşük seviyelerde olan işitme kaybının bile teşhis edilmesini sağlar.
EOAE testinde bebeğin dış kulak kanalına lastik bir tıkaç yerleştirilir. Bu testin süresi sadece birkaç dakika içinde tamamlanır. Ancak dış kulakta ya da orta kulağın içinde sıvı birikmesi ya da başka bir birikinti olması halinde test sonucu etkilenmektedir. ABR testi sırasında bebeğin cildine yerleştirilen elektrotlar sayesinde kaydedilen dalgalarla işitme değerlendirilir. Bu testler yapılırken bebeklerin hareketsiz durması gerekir. Bu nedenle testlerin bebeğin uyku saatinde yapılması daha başarılı sonuç alınmasını sağlayacaktır. Doğumdan sonra en az 2 kere yapılmış olan EOAE testini geçemeyen bebeklere vakit geçirmeden ABR testi yapılmalıdır. Ancak bebeklerde işitme kaybı için risk faktörleri olmasında, ABR testinin beklenmeden yapılması uygundur. Eğer bebeklere daha önceden işitme testi yapılmadıysa, test yapılması sorun teşkil etmez. Her zaman bu testler yapılabilir.
Bebeklerde işitme tarama testi güvenilir mi?
Yeni doğan bebeklerin kulaklarına verilen belli şiddetteki seslerle, bu sesleri duyup duymadığı beyin dalgaları aracılığıyla ölçülür. Test kolay bir şekilde yapılır ve bebeğe zarar vermez. Bu testlerin işitme duyusuyla ilgili verdiği sonuçların güvenilirliği % 97 oranındadır.
Bebeklerde işitme tarama testi ne zaman yapılmalı?
Bebeklerin doğumuyla birlikte, 24 saatlik sürecin geçmesi ve eve dönmeden önce hastanede işitme tarama testinin yapılması gerekir. Hastanede bu test yapılamazsa, en yakın sağlık kuruluşunda yapılabilir. Yapılan araştırmalar testlerin erken dönemde yapılmasının ve işitme kaybının tespit edilmesinin sonucunda, kullanılan işitme cihazlarıyla bebeklerin konuşma ve iletişim sorunları asgariye indirilebileceğini tespit etmiştir. Ancak erken dönemde yapılmayan işitme tarama testleri daha sonraki zamanlarda yapılabilir.
İşitme tarama testi her yeni doğan bebeğe yapılmalı mıdır?
Yeni doğan bebekler için rutin olarak yapılan kan tarama testleriyle tespit edilebilen hipotiroidi gibi hastalıkların toplumda görülme sıklığı yüz binde 10-30 kadardır. Bebeklerde işitme kayıplarının görülmesi ise, binde 1-3 oranındadır. Bu yüzden alınan önlemlerle bebeklerin iyileştirilmesi mümkün olacağından, bunun erken dönemde teşhisi önemlidir. Yeni doğan bebeklere işitme tarama testinin uygulanması gerekir.