Halüsinasyon nedir?

Genellikle ruh ve sinir hastalıklarında yaygın olarak karşılaşılan bir durum olan halüsinasyon görme, kişinin gerçekte olmayan sanıları algılamasıdır. 5 duyu organlarının herhangi birini uyaran bir uyarıcı olmamasına rağmen kişinin bir canlı ya da cansız bir varlığı algıladığına inanması, halüsinasyon olarak tanımlanan durumun oldukça kompleks bir durum olmasına sebep olur. Farklı çeşitleri bulunan halüsinasyon, kişinin sosyal hayatını ve psikolojisini derinden etkileyen ve düzenli hale gelmesi halinde ciddi sorunlara neden olabilecek bir durumdur. Bazı ruh hastalıklarında yaygın olarak halüsinasyon görme durumu, duyu organlarında meydana gelen işlev bozuklukları veya migren gibi rahatsızlıklardan da kaynaklanan algısal yanılmalardan tamamen farklıdır.

Auralı migren olarak bilinen ve aslında yüzlerce farklı baş ağrısı tipi olduğu için modern tıbbın da bazı noktalarda çaresiz kalarak tedaviden ziyade ağrı kesici ile geçici çözüm aradığı kronik baş ağrılarında, kişinin ışık hareleri ya da farklı şekillerde gördüğü parlaklıklar halüsinasyon olarak nitelendirilmemektedir. Zira migren hastası bu durumun rahatsızlığı sebebiyle oluşan bir durum olduğunun farkındadır ve bu görüntülerin gerçek olduğunu düşünmemektedir. Benzer bir şekilde gözlerinde bir rahatsızlık olan ve bu nedenle cisimleri normalde olduklarından farklı şekillerde gören bir kişi de, bu durumun nedeninin gözlerindeki rahatsızlık olduğunu bilmekte ve gördüklerinin gerçek olmadığını bilmektedir. Halüsinasyon olarak belirtilen durumlarda kişi algıladıklarının tamamen gerçek olduğuna inanmaktadır. Bu durum ister gördüğü bir nesne ister duyduğu bir ses isterse de aklındaki bir düşünce olsun kişinin gerçeklik kavramını tamamen yıkmaktadır.

Çoğu insan farkında olmasa da, görme ya da duyma gibi algılar haricinde ruhsal halüsinasyonlar da bulunmaktadır. Kişinin kafasındaki düşünceler sebebiyle oluşan bu ruhsal halüsinasyonlar, kişinin tüm düşündüklerinin başkaları tarafından dinleniyor olduğuna inanmasına dahi neden olabilmektedir. Ruhsal halüsinasyon durumunda kişi aklından geçenlerin sürekli başkaları tarafından okunduğuna, düşündüklerini aslında yüksek sesle söylüyor olduğuna ve hatta başka bir güç tarafından beynine bazı düşüncelerin zorla sokulduğuna dahi inanabilir. Ayrıca zannedildiğinin aksine ilerleyen yaş ile birlikte yatma saati öncesi ve sabah uykudan uyandıktan hemen sonra bazı nesnelerin ya da kişilerin görülmesi de halüsinasyon olarak kabul edilmez.

Yaşlı insanların haricinde genç bireylerde de aşırı yorgunluk, yoğun strese maruz kalma, aşırı derecede heyecanlanma ya da uzun süre uykusuz kalma gibi hallerde renkli objeler, parlak ışıklar, geometrik şekiller ya da derinlik algısında bozulmalar görülebilir. Ancak bu tür yorgunluk, stres ya da uykusuzluk gibi nedenlerden ötürü gelişen durumlar da halüsinasyon olarak tanımlanmamaktadır. Şizofreni, psikonevroz ya da psikoz gibi durumlar hastanın ruhsal açıdan bunalıma girmesi, çeşitli türlerde halüsinasyonlar görülmesine neden olabilir. Ayrıca beyin hasarına sebep olan tifo, menenjit gibi hastalıklar ve kokain, eroin, LSD ya da amfetamin gibi uyuşturucu madde kullanımı da halüsinasyona sebep olabilmektedir. Şüphesiz hangi durumların halüsinasyon kapsamına gireceğine karar verebilecek tek kişi konunun uzmanı bir hekimdir ve bu tür durumlarda “kesinlikle” hekime başvurmak gerekir.