Divertikül nedir?
Divertikül sindirim kanalındaki çeperden geçen mukoza fıtığıdır. Bu sorun sindirim kanalının her bölümünde görülebilir. Ancak en çok kalın bağırsaklarda etkilidir. Divertikül 30 yaşından önce nadir görülür. Yaşın ilerlemesiyle beraber daha fazla görülür. Kadın ve erkeklerde aynı oranda etkili olur. Bu sorun şeker ve et tüketiminin artması ve posa içermeyen diyetlerin yapılması sonucunda insanları daha fazla etkiler. Hastaların sadece % 30 unda belirti verirken, % 15 inde kanama yapar.
Divertikül niçin oluşur?
Bu sorunun neden oluştuğu kesin olarak bilinmez. Lifli yiyecekleri yeteri kadar tüketmeyen kişilerde gaita hacmi azalırken, kolonda geçiş süresi uzar. Kolonda daha fazla süre kalan yiyecek artıkları sıvı emilimini arttırıp, gaitanın sertleşmesine sebep olur. Katı gaita atılımının sağlanması için kolon basıncı yükselir. Kalın bağırsağın dar bölümü sigmoit kolonda segmentleşme oluşur. Basınç artışı olması ve segmentleşme olması ana patogenetik etkendir. Hastalığın oluşmasındaki diğer etken, kolon duvarlarındaki kas liflerinde olan gerilme gücünün azalmasıdır. Bunun oluşma nedeni genellikle kişilerdeki yaşın ilerlemesidir.
Divertikül belirtileri nedir?
Hastalarda rahatsızlığın belirtisi genellikle alt karın ağrısı, titreme, ateş yükselmesi, makatta kanama ve bağırsak alışkanlığında değişmeler olur. Ağrı sol alt kadran ağrısı gibi yaşanır. Bu suprapubik bölgeye, sırt ve sol kasık bölgesine yayılır. Bağırsak alışkanlıklarında konstipasyon ve bazen diyare gibi etkiler olur. Enflamasyon mesaneye yakın olduğu için, hastalarda sıkça idrara çıkma ihtiyacı duyulur. Hastalarda rektal kanaması ise nadiren olur. Enfeksiyonun şiddetine göre fiziksel bulgular yaşanır.
Divertikül teşhisi nasıl konur?
Yaşanan şikâyetlerin ayırıcı tanısı için hastaların fiziksel olarak muayene edilmesi gerekir. Yapılan muayenenin ardından gerekli görülürse hastalara direkt karın röntgeni, karın ultrasonografisi, ilaçlı bağırsak filmi, kolonoskopi ile kan testleri yapılır. Bunlar hastalığa kesin tanı koyulmasını sağlar.
Divertikülden korunma için neler yapılabilir?
Hastalık kabızlık ve ıkınmayla tetiklendiği için, kişiler düzenli bağırsak alışkanlığını kazanmalıdır. Bu korunmak için ve komplikasyonların oluşmasında engelleyicidir. Ayrıca yeterli miktarda sıvı alınması, yüksek lif içeren besinlerle beslenme ve düzenli olarak egzersiz yapılması faydalı olur. İnsanlar günlük olarak normalde 25-30 gr lif tüketmeli. Lifli gıda tüketimi gaitayı yumuşatacağı için, kabızlığın ve ıkınmanın önlenmesi için yardımcı olur.
Divertikül tedavisi nasıl yapılır?
Hastalarda herhangi bir yakınmaya sebep olmazsa, tedaviye gerek duyulmaz. Fakat bu hastalarda yüksek lif içeren gıdalara ağırlık vermelidir. Hastalar için genellikle medikal tedavi tercih edilir. Rahatsızlığın şiddetine göre ayaktan verilecek ilaçlarla ya da hastanede damar yolundan verilen ilaçlarla tedavi edilir. İyi bir beslenme düzeni oluşturulup, antibiyotik tedavisi ile bazı hallerde damardan sıvı verilmesi gerekli olabilir. Bu tedavilere rağmen düzelme olmazsa, karın içinde apse oluşumu olursa, bağırsak duvarında yırtılma meydana gelirse, karın zarında iltihaplanma ve kanama oluşursa hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Cerrahide hastalıklı bağırsak bölümü çıkartılmaktadır.
Divertikülün sebep olduğu komplikasyonlar
Hastalarda yakınmaya sebep olmayan rahatsızlıklar komplikasyonlar oluşturmazlar. Bazı hastalar yaşam boyu yakınması olmadan bu rahatsızlıkla yaşar. Ancak bazı kişilerde daha ciddi sorunlara sebep olabilir. Bunlar çoğunlukla bağırsak duvarında yırtılmayla beraber bağırsak içeriğinin karın içine akmasıyla yaşanır. Bu karın zarında iltihaplanmaya, karın içinde apse oluşumuna ve bağırsak tıkanıklığına neden olur. Apse oluşursa drenaj uygulanır. Bazı hallerde bunun ameliyatla alınması gerekebilir. Bazı hastalarda fistül gelişebilir. Bunlar cerrahi yolla tedavi edilir.