Böbrek üstü bezi hastalıkları nelerdir?
İki böbreğin üstünde yerleşen böbrek üstü bezleri, baş parmağı büyüklüğü kadar olan adrenal bezlerdir. Bu yapılar iç kısmı olan medulla ve dışında olan korteks olarak tanımlanan iki bölümden meydana gelmektedir. İç bölümü medulla adrenalin ve noradrenalin isminde iki hormon salgılar. Hormonların üretimi beyin ve hipofiz bezi tarafından kontrolle sağlanır. Noradrenalin ve adrenalinin kana salgılanması kalp atım hızını ve kan basıncını yükselten bir etki yapmaktadır. Aynı zamanda vücutta diğer faaliyetlerine de etki eder. Vücutta olan fiziksel ve duygusal stresler hormonların salgılanmasında etken olabilir. Korteks bölümünde kortikosteroidler ismindeki bir grup hormon üretilir. Bunlar üç türden oluşur. Bu türlerden bir tanesi cinsiyet hormonlarıdır. Erkek hormonları androjen, dişi hormonlar östrojen bu grupta yer almaktadır. Diğer hormonlar ise glukokortikoidler’dir. Bu hormonlar nişastalı besinlerin karaciğerde glikojene dönüşmesine neden olur. Kortekste salgılan üçüncü hormon mineralokortikosteroidler, potasyum ve mineral tuzlarının vücuttaki kullanımının kontrol altında tutulmasını sağlar.
Böbrek üstlerinde yer alan üçgen biçimindeki böbrek üstü bezleri stres esnasında vücuttaki dengeyi sağlamaktadır. Bunlarda ortaya çıkan tümörler genellikle başka bir hastalığın incelenmesinde karın içinin görüntülenmesinde veya ani olarak kan basıncının artması gibi etkenlerde görülmektedir.
Böbrek üstü bezi hastalıkları nelerdir?
Cushing sendromu: Bu rahatsızlık böbrek üstü bezinin korteks kısmından salgılanan glukokortikoid hormonlarının aşırı seviyede kana karışmasından dolayı ortaya çıkar. Bu hormonlarda olan aşırılık adrenalin bezlerde daha çok hormon üretimi yapılmasından veya başka hastalıkların tedavi edilebilmesi için steroid ilaçların yani kortizonun uzun zamanlı kullanılmasından kaynaklanabilir.
Cushing sendromu belirtileri
- Belirli süre içerisinde yüzün yuvarlaklaşması ve kırmızı bir görünüm oluşması
- Omuzların arasında ve üstünde kamburluk oluşturacak kadar yağ birikimi oluşması
- Gövdenin alt tarafında ciltte meydana gelen çatlaklar
- Kaslarda bitkinlik ve zayıflama oluşması
- Vücutta su toplanmasından dolayı ödem oluşması
- Aşırı kıllanma olması
- Ruhsal bakımdan sarsıntı geçirmek
- İktidarsızlık ve adetten kesilmek
- Omurgada ve leğen kemiklerinde belirgin biçimde osteoporoz oluşması
- Şeker hastalığının olması
- Vücuttaki çürüklerin daha fazla etkili olması
Vücutta ortaya çıkan belirtiler bazı ilaçların kullanımı sebebiyle oluşuyorsa, ilaçların kesilmesi veya dozunun düşürülmesi tedaviyi sağlamış olur. Rahatsızlık adrenal bezlerde, karaciğer veya hipofiz bezinde bir tümörün fazla miktarlarda hormon salgılaması sebebiyle oluşuyor ise, tümörün alınması veya tümör adrenal bezlerin birindeyse bu bezin alınmasıyla birlikte tedavi edilmektedir.
Addison hastalığı: Bu rahatsızlık Cushing sendromunun aksine korteks bölümünde yeteri kadar steroid hormonu üretilmediğinden dolayı oluşur. Bu hastalık otoimmün rahatsızlıklarda olduğu gibi tüberküloz gibi bir hastalık sebebiyle veya kendi kendini tahrip edecek bir zamanda ilerleme gösterebilir. Kadın ve erkek cinsiyet fark etmeksizin her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalıktır.
Addison hastalığı belirtileri
- Zayıflık, bitkinlik ve bilinç bulanıklığının neticesinde hareketsizlik ve anemi olması
- İştah azalmasıyla beraber kilo kaybı
- Ciltte kararma olması
- Düşük kan basıncı görülmesi
- Kan şekerinin düşme durumu
- İshal, kusma, hazımsızlık veya kabızlıkla birlikte gelişen karın ağrısı
- Cinsel isteğin azalması
Hastalarda akut adrenal yetmezliği, ishal ve kusmayla beraber aşırı su kaybının oluşması, şok ve bilinç kaybının gelişmesi durumunda acil olarak hastanede müdahalede bulunulmalıdır. Akut adrenal yetmezliği fiziksel stres, kusma, yaralanma, idrar söktürücü ilaç kullanımından sonra görülebilir. Bu problem tuz solüsyonları ve steroid hormon enjeksiyonu yapılması durumunu gerektirir. Sadece erken teşhis konabildiğinde, tedavi edilmesi mümkündür.