Salah Birsel kimdir?
Edebiyatımızın en güçlü kalemleri arasında kabul edilen Salah Birsel, 1919 yılında Balıkesir- Bandırmada doğdu. Ünlü yazar, asıl adının Selahattin Birsel olduğunu belirtmiştir. Ortaöğretimini Saint Joseph Fransız Okulu ve İzmir Erkek Lisesi’nde tamamlamış olan Birsel, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde yükseköğrenim yapmaya başlamıştır. Bu okulda iki yıl kadar eğitim alan Salah Birsel, daha sonra Felsefe Bölümü’ne geçmiş ve yükseköğrenimini burada tamamlayarak 1948 yılında mezun olmuştur.
Bir yandan üniversiteye devam eden yazar, bir yandan da bir ortaokulda Fransızca öğretmenliği görevini yapmıştır. Fakülteden mezun olduktan sonra bir yıl kadar öğretmenlik yapan Birsel, daha sonra 3 yıl boyunca iş müfettişliği görevini yapmıştır. Yükseköğrenimini tamamlamış olan Salah Birsel, yazar Burhan Arpad ve Süper Baba adlı TV Dizisi’nden tanınan İhsan Devrim’in ortaklığı ile ABC Kitapevi’ni kurmuştur. Ancak bu yayınevi karşıt görüşlü siyasi güçler tarafından yıkılmıştır. 1956 yılında usta yazar ve şair, Edebiyat Fakültesi’nde Kütüphane Müdürlüğü görevine getirilmiştir. 4 yıl boyunca kütüphane müdürlüğü yapan yazar Birsel, 1960 ile 1973 yılları arasında TDK Yayın Kolu Başkanlığı görevini yürütmüştür. Salah Birsel, Ankara Üniversitesi Basım Evi Müdürü iken emekli olmuştur. Yazarlık hayatına şiir ile başlayan Birsel, daha sonra denemeleri ile edebiyat dünyasına yeni nir soluk getirmiştir. Birçok şiir, deneme ve günlük kaleme almış olan Birsel, 10 Mart 1999 tarihinde İstanbul’da veda etmiştir.
Şiir konusunda oldukça başarılı olan Birsel, şiirlerini ilk olarak 1937 yılında Gündüz adlı bir dergide yayımlamıştır. 1942 yılında “İnkılâpçı Gençlik” adlı dergide yazılarını yayımlayan Salah Birsel, yayımladığı ”Bulut Geçti” şiirinden dolayı mahkemeye verilmiştir. Şiirde aile kavramının hicvedildiği iddiası ortaya atılmıştır. Salah Birsel’e beraat kararı verilmiştir. Birçok dergide şiirleri yayımlanmış olan Birsel, şiire farklı bir soluk getirmiştir. Birsel’in şiirinde zarif bir yergi olduğu görülmektedir. Birsel kaleme aldığı şiirlerde nükteli söyleyişleri, ince bir yergi, yalın bir üslup ile modern bir halk şiiri yaratmıştır. Şiirde müthiş bir zeka görülen Birsel, zamanla nesre yönelmiştir. 1970’li yıllardan itibaren düzyazı ile ilgilenen yazar, düzyazıda da özgünlüğünü kanıtlamıştır.
Denemeleri ile adından söz ettiren Salah Birsel, Keçi Çobanı, Kuzu Çobanı denemesi ile 1970 TRT Deneme Sanat Ödülü’nü2 layık görülmüştür. Şiir ve Cinayet adlı denemelerden oluşan kitabı ile 1976 Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü’nü kazanmıştır. Denemelerinde mizahı kullanmayı tercih eden yazar, yazdığı günlüklerle de okuyucunun beğenisini kazanmıştır. Yazar 1986 yılında ”Yaşlılığın Günlüğü” adlı güncesi ile Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.
Eserleri
Şiir kitapları
1. Dünya İşleri (1947)
2. Hacivat’ın Karısı (1955)
3. Ases (1960)
4. Kikirikname (1961)
5. Haydar Haydar (1972)
6. Köçekçeler (Bütün Şiirleri, 1981)
7. Varduman (Son dönem şiirleri, 1993) (Necatigil Şiir Ödülü)
8. İnce Donanma 1994
9. Yalelli 1994
10. Rumba da Rumba 1995
11. Çarleston 1996
12. Baş ve Ayak 1997
13. Sevdim Seni Ey İnsan 1997
14. Nardenk 1998
Denemeleri
a) 1001 Gece Denemeleri adı altında yayınlanan denemeleri:
1. Kurutulmuş Felsefe Bahçesi
2. Yapıştırma Bıyık
3. Paf ve Puf
4. Şiir ve Cinayet
5. Halley Kimi Kurtarır
6. Amerikalı Tolstoy
7. Bir Zavallı Sarı At
8. Şişedeki Zenci
9. Asansör
10. Kediler
11. Hafiyeler Önde Gider
b) Salah Bey Tarihi adı altında yayınlanan denemeleri:
1. Kahveler Kitabı
2. Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu
3. Boğaziçi Şıngır Mıngır
4. Sergüzeşt-i Nono Bey ve Elmas Boğaziçi
5. İstanbul-Paris
Günlükleri
1. Günlük
2. Kuşları Örtünmek
3. Hacivat Günlüğü (Günlük ve Kuşları Örtünmek ikisi bir arada)
4. Yaşlılık Günlüğü
5. Aynalar Günlüğü
6. Bay Sessizlik
7. Nezleli Karga
8. Yalnızlığın Fırınlanmış Kokusu
9. Yanlış Parmak
10. Papağanname
Ödüller
1. “Keçi Çobanı, Kuzu Çobanı” denemesi ile TRT Deneme Sanat Ödülü (1970)
2. “Şiir ve Cinayet” kitabıyla TDK Deneme Ödülü (1976)
3. “Yaşlılık Günlüğü” adlı günlüğüyle Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (1986) – Türkiye’de günlük türünde yazılmış bir esere verilen ilk ödül
4. “Varduman” adlı şiir kitabıyla Necatigil Şiir Ödülü (1994)