Miraciyye (miracname) nedir, özellikleri nelerdir?
Miraciyye; Peygamber Efendimizin mirac hadisesinden bahseden eser ya da bu hadise münasebetiyle yazılmış olan manzum veya mensur metinlere verilen isimdir. Hz. Muhammed’in Mirac gecesi Mescid-i Haram’dan Mescid-i Aksa’ya, oradan da Sidretü’l-Münteha’ya mucizevi bir şekilde götürülüşü çeşitli hadiseler çerçevesinde anlatılır.
Miraciyyeler, İslami Türk Edebiyatında tıpkı mevlid ve hilyeler gibi oldukça özel bir yere, derin bir anlama sahiptirler. Mirac hadisesi bu sebeple tekrar tekrar işlenmiş ve böylece İslam edebiyatının en sevilen konuları arasına girmiştir.
Miracnameler tıpkı mevlit adı verilen eserlerde olduğu gibi musiki olmaksızın, beste ile okunurdu. İşte bu tür şiirleri ezgi ile okuyan kişilere de mirachan adı verilirdi. Miracnamelerin camilerde ve özel toplantılarda, mevlit ve hilye gibi okunması adeta gelenek halini almıştır. Özellikle Receb ayının 27. gecesi mirachanlar tarafından zevkle okunup dinlenilirdi.
Divanlarda yer alan miraciyelerde ise nazım şekli olarak kaside, müstakil miracnamelerde ise daha çok mesnevi nazım şekli tercih edilirdi. Ancak zaman zaman bunların değişen türleri de bulunmaktadır. Genel özellikleri itibariye ise bakıldığından 300 ile 700 beyit arasında değişen manzum miracnamelerde ise her zaman aruz vezni kullanılır.
Miracnameler İslami bir değer taşıdığı için peygamber şefaatini kazanmak isteyen hemen hemen her Klasik Türk Edebiyatı ve Halk Edebiyatı şairleri tarafından yazılmıştır. Aynı zamanda taşımış olduğu manevi değerden ötürü de halk tarafından oldukça sevilmiş, halkın yoğun ilgisine mazhar olmuştur. Öyle ki miraciyye yazmak ve yılın belli dönemlerinde okumak, Allah’a ibadet etmek ve Peygamber Efendimiz üzerine salavat getirmek kadar hayırlı davranışlar arasında kabul görmüştür.
Bununla beraber edebiyatımızda çok sayıda örneği verilen miracnameler arasında en çok bilinenlerden birkaç örnek vermek gerekirse; Halimi’nin Miracciye’si ve aynı zamanda Seyyid Vehbi’nin Miraciyye’si bu türde verilen önemli eserler arasında sayabileceklerimizdendir.