Mazı ağacının özellikleri nelerdir?
Mazı ağacı çoğu bölgede doğal olarak yetişmeyen servigiller familyasına ait olan Thuja türü ağaç çeşididir. Anavatanı daha çok Kuzey Amerika’daki batı bölgelerinde ve Doğu Asya’daki ülkeler olmasına rağmen, süs ağacı olarak ve kaliteli odunu için pek çok ülkede yetiştirilen, boyu yaklaşık 25-30 metreye kadar uzayabilen kozalaklı ağaç türlerindendir. Ülkemizde ise, mazı doğal olarak yetişmez. Ancak süs ağacı olarak pek çok bölgede olarak yetiştirilir. Peyzaj çalışmaları sırasında 5-10 metre boylarındaki mazı ağacı kullanılmaktadır. 1-2 cm lik kozalakları ilk başlangıçta mavi yeşil renkte olup, zaman içinde kahverengi renge dönüşmektedir.
Mazı ağacının görünümü genellikle piramit gibi olur. Kabukları ince, lifli ve pulsu yapıda olur. Bu ağacın dalları yatay şekilde olabileceği gibi, bazen yukarıya yönlenmiş gibi de olabilir. Karşılıklı dizili olan pulsu yaprakların henüz olgunlaşmamış olanlarının da, iğnemsi yapısı olur. Bu dalların uç kısmında meydana gelen yuvarlak şekildeki erkek çiçek kümelerinin rengi de sarımsı, kırmızımsı olur, daha küçük yapıda olan dişi çiçek kümelerinin rengi de yeşil leylak renkli olur. Yaklaşık olarak 4-6 çift ince ve esnek yapıda puldan meydana gelmiş yumurta şeklinde olan kozalakları da 8-16 mm uzunluğunda olur.
Mazı ağacının kullanım alanları nelerdir?
Hoş kokulu bir yapısı olan mazı ağacının genel sağlık üzerine yararlı etkileri vardır. Meyveleri ishal için oldukça faydalı olan, yaprakları da siğilleri giderici bir etkiye sahiptir. Bunun dışında idrar arttıran, romatizmal ağrıları gideren, balgam söken ve terlemeye yardımcı olan etkileri de vardır.
Mazı ağacı bunun dışında kerestecilik alanında ve kaliteli bir yakacak olarak kullanılır. Eczacılıkta ve boyacılık sektöründe de kullanılır. Mazı yaprakları kaynatılırsa, yeşil renkte olan bir boya elde edilir. Bu renkle pamuk ve yün boyaması yapılır.
Cilt hastalıkları sırasında mazı yaprağı tentürü kullanıldığında, özellikle ciltteki et beni ve papillom gibi lezyonların iyileştirilmesinde yararlı olur. Mazı tentürü bunun dışında homeopati alanında idrar yollarının hastalıklarında tedavi amacıyla kullanılır.
Mazı ağacı türleri
- Kore mazısı (Thuja koraiensis)
- Boylu mazı (Thuja plicata)
- Batı mazısı (Thuja occidentalis)
- Çin mazısı (Thuja sutchuenensis)
- Japon mazısı (Thuja standishi)
- Doğu mazısı
- Altuni top mazı
Mazı ağacı yıl boyu devamlı olarak yeşil kalan ağaç türleri arasındadır. Ülkemizde özellikle peyzaj alanında en çok kullanılan mazı ağacı türü yaprak uçları altuni sarı renkte olan, altuni top mazısıdır. Özellikle parklar ve bahçelerde bu ağaç kullanılır. Kolay budanmakta ve olay yetiştirilmektedir. Kozalakların boyları küçük, gri ya da kahve renkli olur. Kış geldiği zaman yapraklarını dökmeyen, ancak bakıri bir renge bürünen türdendir.