Hz. Osman kimdir?
Peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in 632 yılında ölümünden sonra İslam dünyası halifelik sistemi ile idare edilmeye başlanmıştır. İlk halife Hz. Ebubekir ve ondan sonra 2. Halife Hz. Ömer’den sonra İslam toplumunun başına Hz. Osman geçmiştir. Osman bin Affân veya Osman ibn Affân olarak kaynaklarda yer almaktadır.
Hz. Osman Ümeyyeoğullarına mensuptur. Hz. Osman efendimiz Muhammed’in de damadı olmuştur. Hz. Muhammed’in önce Rukiyye isimli kızıyla evlenmiştir. Daha sonra Rukiyye’nin vefat etmesiyle Muhammed’in bir başka kızı Ümmü Gülsüm ile evlenmiştir. Hz Osman Mekkeli varlıklı bir ailenin çocuğudur. Ailesi Hz. Osman’ın İslamiyeti kabulüne karşı çok direnmiş, ancak Hz. Osman ailesine karşı çıkıp İslamiyeti kabul etmiştir. Üçüncü halife Hz. Osman Peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in peygamberliği kabul eden ilk kişiler arasında yer almıştır. Mekkelilerin gittikçe artan amansız baskıları üzerine Hz. Muhammed’in izni ile bugünkü Etiyopya’ya o dönemdeki adıyla Habeşistan’a göç etmek zorunda kalan Müslümanlar arasında yer almıştır. Hz Osman bir süre sonra yeniden Mekke’ye dönmüş ve ticaret ile uğraşmaya devam etmiştir.
Ticaret ile uğraşan Hz. Osman Müslümanlara maddi yardımda bulunuyordu. 622 yılında yapılan Hicretten sonra Medine’ye gelerek burada ticaret yapmaya devam etmiştir. Peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in Bedir dışındaki bütün savaşlarına katılmıştır. 628 yılında yapılan Hudeybiye Antlaşması ile ilgili görüşmelerde peygamber efendimizin temsilcileri arasında yer almıştır. 630 yılında Mekke’nin fethinde yer almıştır. Hz. Muhammed’in ölümünden sonra Hz. Ebubekir’in ve Hz. Ömer’in halifeliklerini desteklemiştir. Hz. Ömer’in halifeliği esnasında kendinden sonra gelecek halifeyi belirlemeleri için aralarında Hz. Osman2ın da yer aldığı altı kişilik bir kurul oluşturulmuştur. Hz. Ömer’in ölümünden sonra toplanan kurul Hz. Osman’ı halifeliğe seçmiştir.
Hz. Osman halifeliğinin ilk yıllarında Hz. Ömer’in fetihçi siyasetini devam ettirmiştir. 651 yılında İran’da hüküm süren Sasani hanedanına kesin olarak son verilmiştir. İslam orduları Afganistan’ın doğusuna kadar ilerlemişler. Batıda Mısır valisi İbn Ebi Serh Libya’ya girmiştir. Trablusgarp bulunan Bizans ordusunu yenilgiye uğratmıştır. Sudan bu dönemde vergiye bağlanmıştır. Önemli diğer bir gelişme de denizlerde görülmüştür. Şam valisi Muaviye’nin oluşturduğu ilk İslam donanması 649 yılında Kıbrıs’ı aldı. 654 yılında Bizans donanmasını Zatü’s-Sevari Deniz Savaşı’nda yenilgiye uğratmıştır.655 yılında İstanbul önlerine kadar gelen donanma fırtına yüzünden geri dönmek zorunda kaldı.
Hz. Osman’ın halifeliğinin son yılları iç siyasal çekişmeler yüzünden oldukça bunalımlı geçmiştir. Bağlı bulunduğu Beni Ümeyye ailesinden kişileri önemli görevlere getirmesi başka ailelerin ve kabilelerin tepkisine sebep olmuştur. Kufe, Mısır, Basra gibi yerlerde toplanan karşıtlarının sayısı giderek artmıştır. Hz. Osman’ın yatıştırıcı tedbirler alması Hz. Ali’nin uzlaştırma girişimleri fayda sağlamamıştır. 656 yılının hac mevsiminde Medine’de toplanan karşıtlar Hz. Osman’ı halifelikten çekilmeye zorladılar. Bunu kabul etmeyince de evinde öldürdüler. Bundan sonra ayrılıklar daha da derinleşti, yeni halife Hz. Ali de olayları önleyemedi ve sonunda o da öldürüldü.
Hz. Osman’ın İslam tarihi açısından önemli bir hizmeti, Hz. Ebubekir’in halifeliği sırasında bir araya getirilen Kuran sayfalarını ayetlerin iniş sırasına göre yeniden düzenletmesi, çeşitli ağızlara göre farklı bir biçimde okunmasını önlemek amacı ile Kureyş okuyuşunu temel alarak yeniden yazdırmasıdır. “Hazreti Osman Mushafı” denen bu nüsha yedi adet çoğaltılarak önemli merkezlere gönderilmiştir. Buna uymayan nüshaların, parçaların ve sayfaların yakılması Hz. Osman tarafından emredilmiştir.