Hıdırellez efsanesi nedir ve ritüeli nasıl yapılır?

Tarihteki en yaygın inanca göre, Hıdır ve İlyas kardeşler ayrı düşerler ve kavuşmak için Allaha dua edip, yılda sadece 1 gün bir araya gelmeleri için kabul görürler. Efsaneye göre Hıdırellez, bu iki kardeşin kavuşma ve buluşma günüdür. Duası kabul gören Hıdır’ın denizlerde dolaştığı ve iyilik, sağlık dağıttığı, tutulan dilekler için insanlara yardım ettiği inancı yaygındır. Hıdırellez günü eski takvime göre 23 Nisan’a, yeni takvime göre 6 Mayıs’a denk gelir.  Uğur, servet, mal, bol talih, bereket, sağlık, mülk gibi dilekler kâğıtlara yazılır ve gül ağacının altına konulur ya da rivayete göre okur yazar olmayan Hıdır’ın daha iyi anlaması için dilekler resmedilip, ev, bebek, beşik, okul gibi basit, anlaşılır çizgilerle ifade edilir.

Efsaneye göre, Hızır’ın boz bir atı vardır ve insanların imdadına yetişir, insanüstü kişiliği ve yetileriyle, insanlara çare kapısı olmuştur. Kimliği birçok kültürde farklılık gösterse, yer yerde yeşili sevdiği inancı hakimdir. Hıdır ismi, Arapçada yeşil, yeşillik yer manasına gelen –hadr ve-hıdr kökünden türemiştir. Anadolu inancında da Hıdır’ın bastığı yerler yeşillenir, geçtiği yol boyunca bitkiler fışkırır.

Hıdırellez ritüeli sadece gül ağacına dilek koymakla bitmiyor. O gün bütün evin temizlenmesi, güzel yeşil şifalı otlarla yemeklerin yapılması, özellikle suyu bol yeşillik yerlerde zaman geçirilmesi adeti vardır. Hatta bazı yörelerde ateş yakılır, bereket, bolluk günü olarak kabul edilir.