Araknoid kist nedir, nasıl oluşur?

Araknoid kist beyin ve omurilik etrafında yer alan ve araknoid zar olarak bilinen ince zarda meydana gelmiş olan kistlerdir. Bu oluşan yapı aynı bir örümcek ağına benzediği için, araknoid olarak tanımlanır. Araknoid zarın bulunduğu her bölgede araknoid kist gelişimi olabilir. Zarın içinde olan yapraklarda beyin omurilik sıvısı denen bir sıvı bulunmaktadır. Zarın çift hale gelmesiyle ya da yırtılmasıyla birlikte içerisi beyin omurilik sıvısıyla dolacaktır. Bu oluşumlar araknoid kistlerin meydana gelmesini sağlar. Bu kistlerin belirti vermesi çoğunlukla yirmi yaşından önce olur. Bu alanda yapılan bir araştırmada araknoid kistlerin tespit edilmesinde yaş ortalaması altı olarak belirlenmiştir. Toplumda görülme sıklığı erkeklerde kadınlara göre 2-3 kat daha fazla olmaktadır. Kafa içinde olan oluşumların % 1 ini bu tür kistler oluşturur.

Araknoid kistler nasıl oluşmaktadır?

Kistlerin oluşması çoğunlukla gelişimsel olur. Yani anne karnındaki bebekte olan değişimler yüzünden meydana gelir. Bebeğin anne karnındayken yaşadığı süreçte araknoid zarın ikiye ayrılması ve içinde sıvı birikiminin olması görülür. Gebelikte 15. haftaya gelindiği zaman araknoid zar beyin omurilik sıvısıyla dolmaktadır. Bu aşamadan sonra araknoid kist her zaman oluşabilir. Bundan başka sonradan oluşan kafa travmaları ya da beyin iltihaplanması rahatsızlıklarda da kistler oluşabilir. Araknoid zarın her alanında kist gelişme riski vardır. Beyinde en çok sylvian fissür denilen temporal ve frontal lobların arasında yer alan doğal yarık içinde gelişmektedirler.

Araknoid kist kişiyi nasıl etkilemektedir?

Kistin etkisi kistin beyinde yer aldığı bölgeye bağlı olarak değişmektedir. Genellikle herhangi bir soruna sebebiyet vermezler. Kistler başka bir sebeple yapılmış CT ya da MR gibi tetkikler sonucunda tesadüfen tespit edilir. Fakat kistler büyüme gösterir, beyinde olduğu yere baskı yapar ve beynin çalışmasını etkileyip kişide inmeye benzer rahatsızlıklara neden olabilir. Hastanın baş ağrısı çekmesine neden olabilir, nadir olarak sara nöbetleri geçirmesinde bile etkili olabilir. Fakat kistler her zaman bu etkileri göstermeyebilir.

Araknoid kist teşhisi nasıl yapılır?

Kistlerin teşhisi için hastaya bilgisayarlı tomografi tetkiki yapılır. Bu tetkik sırasında X ışını yardımıyla görüntü elde edilir. Kistlerin içinde olan sıvı siyah olarak tespit edilir. MR tetkiki yapılırsa X ışını yerine manyetik alan yardımıyla tespit yapılır. Hastada araknoid kist tespit edilirse, hasta bir CT uzmanına sevk edilir. Beyin cerrahının ya da nöroloji uzmanının araknoid kist bulgusu olduğu zaman, genellikle cerrahi girişimi tercih etmesi muhtemeldir.

Araknoid kist tedavisi nasıl yapılmaktadır?

Kistlerin tedavisi sırasında kullanılan yöntemlerin hangisinin üstün olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Tedavi için üç farklı yöntem kullanılmaktadır. Bu tedaviler kistin şantlanması, açık ameliyat sırasında mikroskopla kistin beyin alt kısmındaki beyin omurilik sıvısı yollarında ağızlaştırılması ve endoskopla kistin beyin alt kısmındaki beyin omurilik sıvısı yollarında ağızlaştırılması yollarıdır.

Kiste takılacak şant, kistin içindeki sıvının karın boşluğuna boşaltılmasını ve tekrar kana karışmasını sağlar. Bu takılan şant, hastada hayat boyunca kalır. Bu nedenle beyin karıncıklarına takılan şantlardaki gibi, daima tıkanması, kırılması, kopması ya da enfeksiyon oluşması gibi sorunlar meydana gelebilir. Açık ameliyatın riski daha düşük olmasına rağmen, şantla yapılacak tedavinin riskleri uzun dönemde daha yüksek olabilir. Diğer tedavi yönteminde kişinin kafatası açılır ve mikroskopla beyin tabanında olan beyin omurilik sıvısı yollarıyla kist arasına pencereler açılır. Bu pencerelerden kistin içinde olan sıvının beyin omurilik sıvısı yollarına karışması sağlanır. Bu tedavi endoskop yardımıyla da kafatasına açılan delikten gerçekleştirilebilir. Bu tedavide ciltte yapılan kesi 2-3 mm kadardır. Bu tedavi yönteminin uygulanması çok özel bir bilgi ve deneyim gerektirir.