Ahmet Cevdet Paşa kimdir?

325296

Lofçalı Ahmet Cevdet Paşa olarak da bilinen Bulgaristan’a bağlı Lofça’da 1822 yılında doğmuştur. Osmanlı Devletinin önemli şahsiyetlerinden biri olan Ahmet Cevdet Paşa, idare meclis üyesi Hacı İsmail ağa’nın oğludur. İlk eğitimini memleketi olan Lofça’da başlamış, daha sonra 1839 yılında İstanbul’a gelerek bir yandan medresede okumuş diğer yandan da bazı özel öğretmenlerden farsça ve matematik dersleri almaya başlamıştır. Medrese eğitimini tamamladıktan sonra ilmiye mesleğine katılarak 1347 tarihinde kadı ve müderrislik görevlerine atanmıştır.

Memurluk hayatı dönemlerinde yaptığı hizmetlerle Reşit Paşa’nın dikkatini çeken Ahmet Cevdet Paşa, kendisi tarafından korunmaya alınmış ve kısa bir zaman sonra devlet görevlerinde ilerleyerek yüksek makamlara çıkmıştır. Bu görevlerden Meclis-i Maarif-i Umumiye üyeliği, Darul Müminin müdürlüğünü ve akademi olarak bilinen Encümen-i Daniş’e üye olmuştur. Daha sonraki dönemlerde Osmanlı devletinin mühim yerlerinde vazife olarak çok mühim işler yapmıştır. Bosna Hersek Müfettişliğinde Kazan Fırkay-ı İslahiye’sinde memur olarak vazife yapmıştır. 1866 tarihinde vezirlik vazifesi verilerek devletin önemli işlerinde hizmetler vermiştir. Ayrıca Suriye, Maraş, Halep gibi bazı büyük şehirlerin valiliğini de yapmıştır. 1873 ile 1886 tarihler arasında adliye, dahiliye ticaret nazırlığı, maarif ve evkaf nazırı olarak birçok bakanlıkta görev yapmıştır. 1895 tarihine kadar da Meclis-i Has üyesi olduğu yılda İstanbul’da bulunmuş ve bu tarihte vefat etmiştir.

Ahmet Cevdet Paşa’nın en büyük özelliklerinden birisi kuvvetli bir medrese kültürüne sahip olması ve Reşit Paşa’nın teşvik etmesi ile Fransızca dilini öğrenerek batı memleketleri uygarlığı ve siyasi olaylar üzerinde geniş bir bilgiye sahip olmasıdır. Osmanlı yetiştirdiği çok nadide insanlardan biri olan Cevdet Paşa, birçok devlet hizmetinde görev yaparken boş zamanlarında dil ve edebiyat, tarih, hukuk gibi birçok konuda çalışmalar yapıştır.

Ahmet Cevdet Paşa, Türkçenin konuşulduğu gibi yazılmasından yana tavır sergileyerek o dönemde Fuat paşa ile hazırladığı Kavaid-i Osmaniye adlı eseri ile Osmanlıca dil bilgisi kitabını Arapça, Farsça ve Türkçe dilinin kurallarını yeniden tespit etmiştir. Bununla alakalı olarak Maarif Nazırlığı yani Milli Eğitim Bakanı olduğu dönemde, kendi yazdığı mühim bir eser olan Osmanlıca edebiyat ve dil bilgisi ile ilgili kitabı olan Belagat-ı Osmaniye eserini, eğitim merkezlerinde okutmuştur. Bulunduğu dönem itibariyle Türk edebiyatına giren yeni türlerden hiç bahsetmemiştir.

Ahmet Cevdet Paşa başlıca eserleri şunlardır: Tarih-i Cevdet, Kıssa-i Enbiya ve Tevarih-i Hulefa kitapları tarih alanındaki eserleridir. Ayrıca önemli eserlerinden biri olan ve asrın olaylarını tahlil eden Maruzat adlı eseri ikinci Abdülhamid’e takdim edilmiştir. Mecelle-i Ahkam-i Adliyye nin hazırlanmasında öncülük etmiştir. Dil alanında ki önemli eseri ise Kavaid-i Osmaniye adlı eseridir. Edebiyat kurallarını anlatan Belagat-ı Osmaniye adlı eseri de bulunmaktadır. Bu önemli eserlerinin dışında daha birçok eser de verilmiştir.

Bir Cevap Yazın