Adli psikolojinin uygulama alanları nelerdir?

Adli psikolojidalı hukuk ve psikolojinin çalışma alanlarının içinde kalan bir kesişme noktasıdır. Bu alanların kendileri açısından farklı değerleri, felsefeleri içerdiği gibi, olayları değerlendirme açıları ve farklı yöntemleri bulunur. Psikoloji dalı hastalara yardım için, akıl ve ruh sağlıklarını düzene koymayı hedefler ve hukuk kişilerin arasında olan anlaşmazlıkları adaletin aracılığıyla çözmeyi hedeflemektedir. Bu kanunların insanlar üstündeki etkilerini ve kanunların insanlar üzerinde olan etkileri inceleyen bir alandır.

Adli psikolojinin uygulama alanı nedir?

Adli psikolojinin konusunu hükümlü ya da tutuklu halde olan kişilerin davranışlarını değerlendirmek, mağdur halde olan kişilerin, sanıkların ve tanıkların mevcut hali, sanığın cezai ehliyetinin bulunup bulunmaması, çocuğun velayetinin kimde olmaması gibi olaylar oluşturmaktadır. Psikoloji ve hukuk alanları hem pratik, hem de teorik olarak birbirinden daha değişik özelliklere sahiptir. Psikolojik değerlendirme için gönüllülük prensibi bulunmasına karşı, adli psikolojik değerlendirme içinde bu koşul bulunmaz. Bu alan daha çok gizlilikle ilgili sorunları değerlendirir. Adli psikolog sıfatıyla görev yapan kişiler, ulaşmış olduğu bilgileri bir rapor haline getirip, ilgili makama sunma zorunluluğu üstlenmiştir. Yapılacak adli psikolojik değerlendirme içinde sınırlamalar bildirilmeli ve bu sürecin terapötik süreçten farklı olduğu belirtilmelidir. Değerlendirmeyi yapacak olan adli psikolog ilk başta kendinin psikolog olduğunu, ancak rehabilitasyon yapmadığı konusunda açıklayıcı bir bilgi vermesi gerekir. Bu görüşmenin yapılma sebebini, elde edilecek bilgilerin nasıl kullanılacağını karşısında olan kişiye açıklamalıdır. Bunun dışında adli psikolog görevini yapan kişi elde edilen bilgilerin yetkisiz kişilerin eline geçmemesi açısından her türlü önlemi alması gerekir. Hastaların tedavisini üstlenen psikolog hukuki süreç içinde uzman gibi bir görüş bildirmekten kendini sakınmalıdır. Bunun nedeni adli değerlendirme sırasında diğer kişilerinde dinlenmesinin gerektiği ve bildirilen görüşün terapötik ilişki yönünden ters tepkiye sebep olması açısından önemlidir. Adli psikoloji uygulaması yapılırken bazı durumlarda psikoloji ve hukuk değerlerinde çatışma bulunabilir. Bu halde hangisinin önceliği olduğunu adli psikoloji etiği belirlemektedir.

Adalet sisteminin içinde kişilerin kendi arasında ya da yasayla herhangi bir ihtilafa düştüğü zaman karşı karşıya kalacakları savcılık, kolluk güçleri, mahkemeler ve ceza infaz kurumlarının arasında olduğu bir sistemi oluşturmaktadır. Adli psikologlar ise adalet sisteminin içinde bir uzman olarak yer almaktadır. Görevleri uzman olarak yardımcı olmaktır.

Adli psikolojide hangi hizmetler sunulur?

• Polisiye ve yargı sürecinde olan hizmetler: Suç soruşturmasını yapma ve alınmış olan ifadeleri değerlendirme sürecinde polise yardımcı olma
• Klinik hizmetler: Mahkeme devam ederken ölçme ve değerlendirme yapma hizmeti
• Ceza infazına ait hizmetler: Cezaevinde bulunanlar için psikolojik rehabilitasyon yapma, denetimli serbestlik sürecinde gözlem programı oluşturmak ve izlemeye yönelik hizmetlerin gerçekleştirilmesi

Adli psikoloji alanında kişilere yapılan testler

Objektif testler: Bu test sırasında kişilere testin konusu olan sorular doğrudan yöneltilir, seçenekler ya da açık uçlu cevaplar sayesinde kişinin bilgi, görüş ve tutumu belirlenmeye çalışılır.

Projektif testler: Bu testler sırasında kişilere testin konusuyla ilgili sorular doğrudan sorulur ve çeşitli uyaranlar ile cümleyi tamamlaması istenir. Bu sayede kişiler açısından psikolojik değerlendirme yapılır. Bu testler sayesinde kişilerin iç dünyalarını bir şekil, resim ya da yarım kalan bir cümleyi yansıttığı düşünülmektedir.

Adli alanda görev yapan psikologların çalışma alanları nelerdir?

Aile mahkemeleri, çocuk mahkemeleri, ceza infaz kurulları, denetimli serbestlik ile koruma kurulları, emniyet ve jandarma teşkilatlarında görev yapan psikologlar önce sosyal bir inceleme raporu hazırlar. Bu raporun içeriğinde suça yönelme sebepleri, çocukların biyo psikososyal özellikleri değerlendirilerek, hakkında iddia edilen suç arasında bir inceleme yapılır.