Harmandalı nedir?
Harman Dalı, Ege bölgesine ait yurt çapında tanınan bir zeybek oyunudur. Oyunun hangi yöreden çıktığı bilinmese de, Balıkesir ve Çanakkale yöresi bu konuda ağır basmaktadır. Zeybek çeşitleri arasında en yaygın olanı bu oyundur. Bu oyun havası 1916 yılında Ahmet Yekta Madran tarafından yazılmıştır. Oyunun sözleri Kurtuluş Savaşından esinlenmiştir. Ahmet Yekta Madran’ın halk çocuğu olması nedeniyle, zeybek oyunlarına oldukça meraklıydı. Aynı zamanda iyi bir musiki ustasıydı. Harman Dalı Madran Zeybeği olarak ta bilinmektedir. Bundan başka daha eski dönemlerden itibaren Manisa ve etrafında Harman Dalı olarak bilinen, Aydın ve Nazilli yöresinde Bergama diye söylenen farklı bir zeybek oyunu da bulunmaktadır. Ancak günümüzde oynanan oyun Madran Zeybeğidir. Bu oyunun içeriğinin gerçek bir kahraman efeye ait olduğu hareketlerinden ve sözlerinden anlaşılmaktadır. Önceleri sadece erkekler oynasa da, oyuna daha sonradan kadınlarda katılmıştır. Bazı yörelerde de, kadın ve erkekler oyunu ayrı oynamaktadır. Zeybeğin türküsünde mertliğin, yiğitliğin ve kahramanlığın anlatılması esastır.
Harman Dalı zeybeğinin sözleri nedir?
- Harmandalı efem bakıyor, hey hey
- Bileğinden kanlar akıyor, vay hay
- Gümüş bilezikli mavzerin vay hay
- Namlusunda şimşek çakıyor, vay hay
- Efeme her cepken yaraşır, hey hey
- Korku nedir bilmez dolaşır, vay hay
- Elinde yatağan savaşır, vay hay
Bu oyunda ağır bir şekilde oyuna kalkma, efe gibi durma, kolları ağır ağır sallama, kolların havaya kaldırılıp indirilmesi, belde bulunan silahlığa tabanca varmış gibi davranma, diz çökme ve atlama gibi figürler vardır. Eski ve yeni Harmandalı çeşitlerinde figürler açısından benzer yönler bulunmaktadır. Oyun çoğunlukla tek kişiyle oynansa da, 2-4 veya daha fazla kişiyle de oynanabilmektedir. Oyunda 8 tane figür bulunmaktadır. Bunlar oyuna kalkma, yürüyüş, kollu yürüyüş, çarpma, ağır atlama, diz üstü, atik hareket, diz çökme ve çapraz bağlantıdır.