Sadaka taşı nedir?

Sadaka taşı 2 metre yüksekliğinde mermer bir sütundur. Üstünde bir çukur vardır. Eski dönemlerde buraya yolu düşen hali ve vakti yerinde olanlar, mermerin üstündeki çukura bir miktar para bırakırlarmış.

Derdini kimseye açamayan gerçek fakir, ihtiyacı olunca oradan para alırmış. O günkü ihtiyacı bir kuruşmu? 100 paramı? Onu alır ve kendisi gibi olanları düşünme terbiyesi icabı çukura tekrar koyarmış. Meçhul sadakacıya bir de dua okuyarak oradan uzaklaşırmış. Böyle bir sadaka taşı, Üsküdar çarşısında Mimar Sinan’ın yaptığı hamamın karşısında, Gülfem Hatun Camii’nde varmış. Bu gün böyle bir taşı hatırlayan çok az insan vardır. Çünkü bir zaman sonra bu uygulama durmuştur. Bundan yaklaşık bir asır kadar önce, Üsküdar’dan yürüyerek, atla ve tahtırevanla yola çıkanlar, mutlaka miskinler yurdunun önünden geçerlerdi. Cüzamlılarla temas edilmekten korkulduğundan, gidiş ve dönüşlerde yoldaki taşlara paralar bırakılırdı. Kapıda nöbet bekleyen hastalardan biri mırıldanarak, güya dua eder, akşamları paraları toplayarak aralarında bölüşürlermiş. Bu rivayete dayanarak burada bir sadaka taşı olduğunu düşünüyoruz ve bir diğerinin de Kocamustafapaşa’da olma olasılığı yüksektir. Ufak ve büyük camilerin bulunduğu noktalarda tek başına, yarı veya bir ucu kalacak şekilde batmış veya ayakta tam, yarım sütunları kontrol ederseniz bunların sadaka taşı olduklarını anlayabilirsiniz.

Bu Osmanlı imparatorluğu zamanında uygulanan çok zarif bir yardımlaşma geleneğidir. Bu gün bu uygulamanın neden kaldırıldığını henüz bilmiyoruz ama fakire yardım eden bu sistemde fakirinde diğerlerini düşünmesi harkulade insancıldır. Sanırım artık fakirler bile kendinden başka kimseyi düşünmediğinden böylesi gelenekler unutulup gitmiştir.

Bir Cevap Yazın