Zeytin hastalık ve zararlıları nelerdir?
1-ZEYTİN AĞAÇLARINDA BOR NOKSANLIĞI
Bor noksanlığı zeytin ağaçlarının yaprak, sürgün ve meyvelerinde değişik belirtiler oluşturur. İlk olarak yaprak ucundan sapa doğru yaprağın üçte ikisini kaplayacak şekilde soluk yeşil renk alarak ilerleme olur ve daha sonra yaprağın sararıp döküldüğü görülür. Yapraklarda kıvrılma, kalınlaşma, küçülme, büzülme ve boğum araları kısalarak rozetleşme görülür. Sürgünlerin ucunda kurumalar görülür. Ayrıca dallarda ve gövdede ve hatta yaprak saplarında çatlak ve yarıklar oluşur. Tomurcuk, çiçek ve meyve oluşumunu engeller. Hastalıkla mücadele etmek için ilk olarak toprak analizi yapılmalıdır. Dikim mutlaka sulama gübreleme tekniğine uygun olarak yapılmalıdır. 15 gün ara ile 2–3 kez ilaçlama yapılmalıdır.
2-ZEYTİN YARA KOŞNİLİ
Ergin dişi, vücudu küre ya da armut şeklinde, dorsalde daha bombeli olup, portakal renklidir. Kabuğun iç kısmı beyaz renkli ve düzgün, dış kısmı gri renkli ve kırışık yüzeylidir. Zeytin yara koşnili tepe tomurcuklarını kurutur. Ağır bulaşmalarda sürgün boyları kısalmaktadır.Büyümede gerileme olmakta ve ağaçta meyve oluşmamaktadır.
Yaprak koltuklarına yerleştiği sürgünlerde yapraklar dökülmekte ve sürgünler kurumaktadır. Zeytin yara koşnili ile mücadele için zayıf düşmüş ağaçları kuvvetlendirmek gerekir. Kuruyan dalların kesilmesi, ağaçların iç kısımlarının hava ve ışık almasını sağlamak için budanması ve gübrelemenin tekniğine uygun olarak yapılması gerekmektedir.
3- ZEYTİN DAL KANSERİ
Bakteri, daha çok krem-yeşil renkteki canlı ur ve siğillerde görülür. Ur ve siğiller koyu kahverengi, çatlamış ve tepesi çökük bir görünüm alır. Bu ur ve siğillerde hastalığa neden olan bakteri ölür ve hastalık yapamaz. Yıllık sürgünlerde yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucu oluşan yara yerlerinde görülen siğiller küçük ve yuvarlaktır. Hasat esnasında sırık vuruğu, dolu yarası ve budama hatalarından dolayı oluşan yaranın şekline göre, urların büyüklükleri de değişmektedir. Hastalıktan korunmak için zeytin dikimine elverişli olmayan yerlerde zeytin dikiminden vazgeçilmelidir. Fazla su tutan, tabanı killi topraklara zeytin dikiminden kaçınılmalı, dikim yapılmışsa drenaj kanalları açılmalıdır. Bahçe kurarken sağlıklı fidanlar ve aşı kalemleri kullanılmalıdır. Kanserli ağaçların budama işlemleri nemli ve yağışlı günlerde yapılmamalıdır. Budama artıkları hemen yakılmalıdır. İlaçlama bölgeye göre değişmektedir.
4- ZEYTİN GÜVESİ
Ergin kelebeğin görünüşü gümüş renklidir. Larvaları, kirli beyaz ve sarımtırak renktedir. Pupa seyrek dokulu beyaz bir kokon içinde bulunur. Zeytin güvesi yılda 3 defa döl verir ve her döl zeytin ağacının ayrı dönemlerinde zararlı olur. Zararlı verim düşüşüne neden olmaktadır. Bu nedenle ilaçlama yapılması gerekmektedir.
5- ZEYTİN PAMUKLU BİTİ
Genç nimfler sarı veya açık yeşildir. Nimfler vücutlarından, çok ince iplikçiklerden meydana gelmiş balımsı bir madde çıkarırlar.Zeytin pamuklu bitleri, kışı ergin olarak, ağaçların kabuk altlarında, yarık ve çatlaklarında, sürgün ve koltuklarında geçirirler.Genel olarak erginler şubat ayı ortalarından itibaren faal duruma geçmeye başlarlar.Zeytin de pamuklu bitleri, ağaçların ve sürgünlerin zayıflamasına, çiçek ve çiçek tomurcuklarının dökülmesine neden olurlar.Hastalıktan korunmak için ağaçların bol güneş almasını ve havalanmasını sağlamak gerekir.
6-ZEYTİN AĞAÇLARINDA VERTİSİLYUM SOLGUNLUĞU
Hastalıklı ağaçların sürgün ve dalları kuruyup ölür. Yapraklar yeşilimsi renklerini kaybedip açık kahverengine döner ve orta damar boyunca geriye doğru kıvrılırlar. Hastalık zeytin ağaçlarında verim düşüklüğüne ve hatta ölüme neden olmaktadır. Hastalığa yakalanmamak için sağlam fidanlar kullanılmalıdır. Toprak işleme yüzeysel ve ağacın taç izdüşümüne girmeden yapılmalıdır. Gübreleme toprak analiz sonuçlarına göre yapılmalıdır. Aşırı azotlu gübrelemeden ve aşırı sulamadan uzak durulmalıdır. İlaçlamaya gerek yoktur.
7-ZEYTİNLERDE HALKALI LEKE HASTALIĞI
Hastalığın belirtileri ilkbaharda yaprak üst yüzeyinde siyahımsı-gri renkte yuvarlak nokta şeklindeki lekelerdir. Bu noktaların olduğu yerlerde renk açılır ve etrafında açık renkli bir halka meydana gelir. Bunu dıştan ikinci bir halka çevirir. Hastalıklı yapraklar dökülür. Verim azalır.
Hastalıktan korunmak için ağır su tutan topraklarda zeytinlik tesis edilmemelidir. Gübreleme ve sulama tekniğine uygun yapılmalı, aşırı azotlu gübre kullanılmamalıdır. Ağaçlar diğer meyvelerde olduğu gibi havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalıdır. Kuru dallar imha edilmelidir. Bölgelere göre değişmekle birlikte genel olarak 2 defa ilaçlama yapılmaktadır.
8-ZEYTİN SİNEĞİ
Baş ve antenler sarı göğüs üzerinde 3 adet açık kahverenginde
bantlar bulunur. Dişilerde karın kısmı daha geniş yapılı olup sonunda yumurta koyma borusu bulunur. Larva ise bacaksız ve şeffaf beyaz renklidir.
Zeytin sineği larva döneminde, meyve etinde zararlı olarak görülür. Larva çekirdek etrafında galeriler açarak beslenir. Böylece meyvelerin çürümesine neden olur. İlaçlama yapılarak hastalık önlenebilir.