Uçağın bölümleri nelerdir?

Çok hafif bazı uçaklar vardır ki neredeyse bir uçurtmaya benzemektedir. Bazılarında sadece üst üste yerleştirilmiş iki kanat bulunmaktadır. Bazı avcı uçaklarının geriye doğru genişlemekte olan üçgen biçimli delta kanatları bulunmaktadır. Bazı uçaklar ise yerde yol almaya gerek kalmadan dikey olarak havalanma özelliğine sahiptirler.
Airplane-Parts-Diagram
Genel olarak bütün uçaklarda beş ana öğe bulunmaktadır:
1- Gövde: tüm diğer öğeleri doğrudan ya da dolaylı olarak bağlanmış olduğu gövde, uçağın çekirdeğini meydana getirmektedir. Uçuş mürettebatı, yük, yolcular, bazı uçak tiplerinde de motor, yakıt tankı ve iniş takımları gövdenin içinde bulunmaktadır. Taşıma kuvvetini meydana getiren kuyruk takımı ve kanat gövdeye bağlı olduğundan gövde çok dayanıklı olmak durumundadır.

2- Kanat: Uçuş esnasında uçağın havada tutan taşıma kuvvetinin oluşmasını sağlayan bölümdür. Genel olarak kanatların üst yüzeyi şişkin alt yüzeyi ise hemen hemen tamamen düzdür. Böylece kanadın üst yüzeyinden akan havaya göre daha hızlı hareket ederse o yüzey üzerindeki hava basıncı da o kadar az olmaktadır. Bu yüzden kanadın üst yüzeyinde bulunan basınç alt yüzeyinkinden daha az olur ve alt yüzeydeki fazla olan basınç kanatları yukarı doğru itmektedir. Her kanadın arka kenarında kanatçık ile flap adı verilen ve pilot tarafından denetlenen hareketli küçük yüzeyler bulunmaktadır. Kanatçıklar uçağı yana yatırmaya ve döndürmeye, flaplar ise gerektiği zaman uçağa ek taşıma kuvveti sağlamaya, iniş sırasında ise hızı düşürmeye yaramaktadır. Bazı uçaklarda kanadın ön kenarında da temel görevi ek taşıma kuvveti sağlamak olan ve slat adı verilen flap benzeri yüzeyler bulunmaktadır.

3- Kuyruk Takımı: Uçağın kuyruk takımı düzey stabilize denen bir dik yüzey ile yatay stabilize denen bir yatık yüzeyden meydana gelmektedir. Bu yüzeyler uçağın dengeli şekilde uçmasını sağlamaktadır. Düşey stabilizenin arka bölümünde yer alan hareketli yön dümeni uçağın sola ve sağa dönemsini sağlamaktadır.

4- İniş Takımları: uçak havalanmadan önce ve inişten hemen sonra yerde iniş takımları adı verilen donanımın üzerinde yer yol almaktadır. En çok kullanılan iniş takımları tekerlek ve bunları gövdeye bağlayan çubuklar olan dikmelerden meydana gelmektedir. Uçak inerken yere ilk değdiği anda dikmelerde bir gerilim meydana gelmektedir. Bu nedenle iniş takımları çok dayanıklı ve darbeleri soğurucu bir yapıda olması gerekir. Hızlı uçaklarda hava sürüklenmesini azaltabilmek için kalkış sonrasında katlanıp içeri alınan tekerlikli iniş takımları kullanılmaktadır. Deniz uçaklarında da genel olarak tekerlek yerine iki uzun şamandıra bulunmaktadır. Bazı deniz uçakları doğrudan gövdelerinin üzerine iner, bunların gövdeleri özel olarak şekillendirilmiş ve sağlamlaştırılmıştır.

5- Motorlar: Uçaklarda üç tür motor kullanılmaktadır. Birincisi, görece küçük ve kısa menzilli uçaklarda kullanılan pistonlu motor-pervane sistemidir. Bunlarda motor pervaneyi döndürür. Tek motorlu uçaklarda motor genel olarak gövdenin burun bölümüne, iki ya da daha çok motorlularda ise çoğunlukla kanatla yerleştirilir. İkinci motor türü gaz türbinli motorlardır. Bunlar pervaneleri döndürebildikleri gibi jet motoruda olabilmektedirler. Jet motoru uçağın hemen her yerine takılabilmektedir. Türbinli motor aynı güçtelki bir psitonlu motordan daha hafiftir. Ayrıca çok yüksekten ve çok hızlı uçuşlar için oldukça elverişlidir. Üçüncü tür motorlar ise roketlerdir. Hava olmadan da çalılabilen roketler uçaklardan çok uzay araçlarında kullanılmaktadır.

Bazı bölümleri bu anlatılanlara tam olarak uymayan modern uçaklarda vardır. Örneğin “delta” kanatlı bir uçakta alışılmış türden yatay stabilizeli bir kuyruk bulunmayabilir. Bu tür kanatlarının arka kenarı çok geriye, neredeyse uçağın kuyruğuna kadar ulaştığından buraya takılan tek bir kanatçıkların ve yükseklik dümeninin işlevini görmektedir.

Bir Cevap Yazın