Tik neden olur?
Tik kişilerdeki istem dışı ve ani bir şekilde kendini gösteren ve belirli özellikleriyle tanımlanabilen, herhangi bir amaca hizmet etmeyen kas kasılmalarına denmektedir. Bu hareketlerin oluşumu genellikle refleks olarak ve farkında olmadan gerçekleşir.
Tik en fazla hangi bölgelerde görülür?
- Göz kapaklarındaki fazla açılıp kapanma şeklinde
- Alt göz kapağının aşağıya doğru sıkça yapılan kapanma hareketi
- Yüz kaslarında devamlı hareketlenme
- Boyun adalelerinde olan hareketlenme
- Sinirsel kökten gelen öksürme gibi tikler
- Gerekmediği halde sıkça burun çekilmesi ya da üst dudaktaki tikler
- Yutma gibi hareket yapma
- Omuz silkmek
- Boğazı temizleme gibi hıçkırmak ve boğazı temizliğe zorlayan tikler
- Dizlerin ve ayakların sallanması
- Parmak çıtlatmak
- Sıkça gözlerin alışılmışın dışında ayrılması
- Kolların ve ayakların sallanması
- Kaşları sıkça kaldırma ve kulakları oynatma
Tik nedenleri nelerdir?
Tikler kişilerde duygusal durumla yakın ilişki içindedir. Bunların ortaya çıkışı genellikle aşırı heyecanlanma, irkilme ve korku gibi duyguların devamında gelişir. Tik oluşumuna uygun olan kişilerin yapısı genellikle kaygılı, tedirgin ve gergin olur. Bu yapıdaki kişilerin aileleri ise daha çok kuralcı ve titiz olurlar. Çocuklarını sıkı bir denetim altına alırlar. Bu şekilde yetişmiş olan kişiler olaylara tepki vermek için tik geliştirirler. Kişiler üzücü bir olayda, bir kazada, ameliyat geçirmek gibi olaylarda tik geliştirebilir. Tiklerin oluşma sebepleri arasında başkalarını taklit etme içgüdüsü de vardır. Çocuklar küçük yaşlarında anne babasını ya da öğretmenlerinin hareketlerini taklit etme alışkanlığını zamanla tik haline dönüştürebilir. Tikler tamamlanmamış olan bir fiilin temsilcisi de olabilir. Bu kişiler tamamlanmayan fiili istenmeyen bir davranış olduğundan açıklayamaz. Bunları bilinçaltı dürtüleri sayesinde dışlamayı seçerler. Yani dışarıya karşı saldırgan hareket yapmamak için, devamlı olarak el ve kol hareketi yapıp tik geliştirir.
Tikleri düzeltmek için hangi önlemler alınabilir?
Küçük çapta olan tikler genellikle geçici olur. Bunları düzeltmek için özel bir bakım gerekmez. Ciddi kabul edilen tiklerin devamlılığı bulunur. Bunların ailede ve çevrede olan sebepleri belirlenip, ortadan kaldırılması için gereken tedbirlerin alınması gerekir.
- Tikleri bulunan kişilerin dikkatini çekmekten, onları tenkit etmekten sakınmak gerekir.
- Bu kişilerin yeteneklerinin belirlenmeden başarılı olmaları için zorlanmamaları gerekir.
- Bu kişilere hakaret edilmesi, azarlanması gibi davranışlarda bulunmamak gerekir. Bunlar kişilerde duygusal bozukluklara sebep olabilir.
- Ailelerin bunlardan utanması ve çocuğu utandırması olumsuz etki yapar.
- Ailenin kişileri kendisine uydurmaya çalışması da yanlıştır.
- Endişe ve gerilimi azaltmaya çalışmak için bazı ilaçların kullanılması faydalı olabilir. Kişileri sakinleştiren hareketleri kolaylaştıran etki yapabilir. Bunlar doktorun tavsiyesiyle kullanılmalıdır. Hem ailenin üyelerine, hem de hastanın kendisi için terapi uygulanmalıdır.