Thales kimdir?
Sokrates öncesi dönemin en tanınmış simalarından olan Thales, Yunanlı bir filozoftur. Eski Yunan’ın Yedi Bilgelerinin birincisi olan ünlü filozof, birçok kişi tarafından felsefe ve bilimin kurucusu olarak kabul edilmektedir. Herodot ve Diogenes Laertios gibi antik yazarlardan Thales hakkında bilgiye ulaşılmaktadır. Kendisine ait bir esere rastlanmamıştır.
Thales’in hayatı, kişiliği ve felsefe görüşleri hakkındaki bilgiler doğrudan değil, dolaylı kaynaklardaki aktarımlara dayanmaktadır. Bu dolaylı aktarımların her birinde Thales’in hayatı, kişiliği ve felsefesi hakkında çeşitli rivayetler vardır. Bazı kaynaklar Thales’in, M.Ö.624 ve M.Ö.546 yılları arasında yaşadığını belirtmektedir. Ölüm tarihi hakkında birbirbirinden farkı tarihler belirtilmektedir. Thales Miletos şehrinde dünyaya gelmiştir. Ancak bazı kaynaklar Fenikeli olduğunu iddia etmişlerdir. Bazı kaynaklar da Thales’in soylu bir Yunan ailesinden geldiğini iddia etmektedirler.
Herodot Thales’in M.Ö.585,28 Mayıs ayında gerçekleştiği kabul edilen güneş tutulmasını, önceden hesaplayıp haber verdiğini belirtmiştir. Thales’de dönemin diğer büyük düşünürleri gibi dünyanın yapısı, şekli, dünya ile evrenin geri kalan kısımları arasındaki ilişki hakkında çalışmalar yapmıştır.
Thales, dünyanın yapışım meydana getiren her şeyin sudan meydana geldiği düşünmüştür. Bu ana madde şekilsiz, renksiz, devamlı hareket halindeydi. Gökyüzünden yağmur olarak düşen su nehirlere, göllere, denizlere katkıda bulunuyordu. Bitkilerin ve hayvanların vücuduna, oradan da toprağa geçiyor, daha sonra tekrar gökyüzüne dönüyor ve yine yağmur olarak yeryüzüne yağıyordu. Bu döngü olarak sürekli devam ediyordu. Dinsel (mitolojik) inanışları bırakarak bir düşünme ve araştırma biçimine girişmek, eleştiriye açık açıklamalar vermek aydınlanmacı olmak gerektiğini belirtmiştir.
Thales, Mısır’daki seyahati sırasında toprak ölçümünde uygulanan olan pratik yöntemleri de incelemiştir. Mısırlı vergi görevlilerinin uyguladığı yöntemler, Thales’in aracılığıyla, Grekler’ in “geometri” adını verdikleri bilimin temeli olmuştur. Ünlü filozof Thales’e göre bütün üçgenler açılar, dikdörtgenler ve küreler için belirli ilkeler uygulamak mümkündür. Bu noktadan hareket eden Thales yüzey geometrinin temeli olan gerçekleri bulmuştur.
Thales’in en büyük başarısı, Batı felsefesini başlatmış olmasıdır. Antik Çağ’da Ege kıyılarındaki düşünce yaşamı mitostan felsefeye geçerek olgunluğa geldiği esnada, daha önce de sorulmuş olan ancakmitoslarla cevaplanmış olan bir soruyu Thales yeniden sorar: Arkhe nedir? Arkhe yani anamadde, bütün evrenin, ne varsa her şeyin kendisinden kurulduğu, oluştuğu ana madde nedir? Thales’in bu soruya getirdiği en büyük yenilik sorunun yanıtlanma alanını değiştirmektir. Thales sorunu nedensellik bağlamına göre yanıtlamaya çalışmıştır. Artık evreni anlamak istiyorsak, tek tek olaylara, oluşuma bakmak gerektiğini belirtmiştir.
Thales böylece her türlü evren açıklamasında nesnel olunması gerektiğini ifade etmiştir. Olaylar ancak nedenleri olan olaylarla açıklanacaktır. Thales bunun için güneş tutulması, deprem konularında açıklamalar yapmıştır. Bunların nedenleri üzerinde durmuştur. Depremin Tanrı Poseidon’un üç dişli mızrağını yere saplaması sonucu oluşmaz. Deprem yeryüzünün bir sarsılmasıdır. Thalesin bu düşüncesi bütün inanışların gözden geçirilmesini sağlamıştır.
Thales; denizcilik astronomisiyle ilgilenen, gök olaylarını yakından takip eden ve güneş tutulmasını hesaplayabilen iyi bir gök bilimcidir. Savaş zamanında bir nehrin aşılması konusunda nehrin kanallarla ikiye bölünerek su seviyesinin düşürülmesini için pratik çözümler üretebilen bir mühendis, denizdeki gemilerin arasındaki mesafeyi ölçmek için matematiksel yöntem geliştiren bir matematikçi, aynı zamanda da İyonyalılara siyasi sorunlarını çözmeleri konusunda ortak meclis kurmalarını öneren bir siyaset adamı olarak değerlendirilmiştir.