Sokağa çıkma yasağı nedir?
Sokağa çıkma yasakları Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana çeşitli gerekçelerle uygulanmış bir durumdur. Gerek nüfus sayımlarından dolayı ve gerekse iç karışıklıklardan dolayı çeşitli defalar sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir. Bu yasak ile genel olarak iç huzurun sağlanması, taşkınlıkların engellenmesi ve sükunetin sağlanması hedeflenmektedir.
Cumhuriyet’in 29 Ekim 1923 tarihinde ilanından sonra ilk defa 1927 yılında nüfus sayımı yapılmış ve bu yıldan itibaren genel olarak 5 yıllık aralıklarla nüfus sayımı yapılmıştır. Bu uygulama sırasında ülke genelinde sokağa çıkma yasağı uygulanmıştır. İlk olarak sokağa çıkma yasağı olmadan adrese dayalı nüfus sayımının 2007 yılında yapılması planlanmış ve bu yönde çalışmalar başlatılmıştır.
Çorum Olayları ya da Çorum Katliamı adı verilen olaylar, Çorum’da 1980 yılının Mayıs-Temmuz aylarında meydana gelen, siyasi ve dini esaslı olarak ortaya çıkan kanlı olaylardır. Bazı ülkücülerin, Alevi Mahallesi olarak tanınan Milönü Mahallesine saldırması üzerine, büyük bir bölümüm Alevi olmak üzere resmi kaynaklar tarafından 57 sol görüşlü yurttaşın ölümü ve yüzlercesinin yaralanmasıyla neticelenmiştir.Bu olaylar üzerine Çorum Valisi Rafet Üçelli sokağa çıkma yasağı ilan etmiş ve halkın savunma amacıyla oluşturduğu barikatların kaldırılmasını ister.Olayların neticelenmesi yetkililer tarafından daha çok alevi kesimin yaşadığı Milönü’ndeki barikatların kaldırılmasına bağlanmıştır.
28 Mayıs 1980 tarihinde başlatılan bir takım saldırı ve katliam, askeri birliklerin müdahalesi ile biçimsel olarak denetim altına alınmıştır. Zamanın Jandarma İl Komutanı olan Yarbay Vural Güride görevden alınmış böylece olayların ilk dalgası kontrol altına alınmıştır.
Türkiye Halk Kurtuluş Partisi – Cephesi militanları tarafından İsrail Başkonsolosu’nun kaçırılıp öldürülmesinden sonra İstanbul’da 12 Mart döneminde sol görüşlü yasak yayınların toplanması için sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir. Bu dönemde çıkan olaylar neticesinde çok sayıda tutuklamalar olmuştur. Bu olaylar neticesinde Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan tutuklanmış, TİP ve DİSK ise kapatılmıştır.
14 Ekim 1979 tarihinde yapılan ara seçimler sonrasında Devrimci Yol’un bağımsız adayı olan Fikri Sönmez CHP adayını Zeki Muslu’nun 1150, AP adayı Ali Rıza Özmaden’in 850 oy aldığı seçimde 3096 oyla Fatsa Belediye başkanı seçilme başarısı göstermiştir. Belediye halk komiteleri biçiminde örgütlenmiştir. Bu örgütlenme öncelikle yedi mahallesi olan Fatsa’nın çeşitli özellikler bakımından 11 birime ayrılması ve her bir birime üç ila yedi halk komitesi temsilcisi seçilmesi şeklinde belirlenmiştir. 8 Temmuz 1980 tarihinde askerî birlikler Fatsa’ya gönderilmiş ve 9 Temmuz 1980 tarihinde Kenan Evren ordu komutanlarıyla birlikte Fatsa’ya gitmiştir. 11 Temmuz günü Bağımsız Belediye Başkanı Fikri Sönmez ile birlikte 300 kişi gözaltına alınmıştır. Çıkan olaylara engel olmak için 12 Temmuz’da sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş ve kaymakam görevden alınmıştır.
Gazi Mahallesi olayları, 1995’in Mart ayında İstanbul’un Gaziosmanpaşa (bugünkü adıyla Sultangazi) ilçesine bağlı Gazi Mahallesi’nde provokatif bir saldırı ile başlayan ve şehrin diğer yerlerine yayılan olaylardır. 13 Martta olayları protesto etmek için İstanbul’un her yerinden gelen yaklaşık olarak 15 bin kişi polis karakoluna doğru yürüyüşe geçmiş ve çevik kuvvet ve özel timler ile desteklenmekte olan polis yeniden gruba ateş açınca çatışma başlamıştır. Çatışmalarda on beş kişi ölürken, aralarında gazetecilerin de bulunduğu birçok kişi de yaralanmıştır. Aynı gün İstanbul valiliği Gazi Mahallesi ile Zübeyde Hanım ve Esentepe’de daha sokağa çıkma yasağı ilan etmiştir. Cumhuriyetin ilanından bu yana çıkan her olayda sükunet için sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir.
Kobani’yi ele geçiren IŞİD’in katliam yapma ihtimali üzerine Türkiye’yi karıştı. KCK ve HDP’nin çağrısı üzerine bir araya gelen gruplar birçok ilde iş yerlerini ve araçları ateşe verdi. Bu olaylar neticesinde 07.10.2014 tarihi itibariyle Diyarbakır’da 10, Siirt’te 3, Mardin’de 3 Muş’ta 1, Batman’da 1 ve Van’da 1 kişi hayatını kaybetti. Tarım Bakanı Mehdi Eker, Diyarbakır’da okulların 3 gün tatil edildiğini belirti ve sokağa çıkma yasağına uyulması çağrısı yaptı. Diyarbakır, Van, Siirt, Muş, Mardin ve Batman’da sokağa çıkma yasağı ilan edildi.