Şeker hastalığı nasıl oluşur?
Şeker hastalığı gideren artış gösteren sıklıkla toplumda olan kişilerde görülmeye başlamıştır. Vücutta bulunan pek çok organı etkileyen, işlevlerinin bozulmasına neden olan, toplumsal bir hastalık durumuna gelmiştir. Yaş ve cinsiyet gözetmeden herkesin şeker hastalığı riski altında olduğu söylenebilir. Bu rahatsızlık pankreasta beta hücreleri tarafından salınan ve kan şekeri seviyesini düşüren bir işlevi olan insülin hormonunun olmaması ya da azlığından ya da insülin hormonunun etkisiz olmasından meydana gelir. Kanda şeker oranının yükselmesiyle beraber, pankreasta olan beta hücrelerinden insülin salgılanmaya başlar. Kanın içine salınan insülin dokularda olan hücrelerde reseptör adı verilen alıcılara bağlanıp, kanda olan şekerin hücrelerin içine girişine ve yakıt olarak kullanılıp enerji elde edilmesini sağlar. Vücutta insülinin olmamasında ya da insülinin etkisiz olması gibi durumlarda kanda olan şeker hücrelere girmeyi başaramaz ve kanda bulunan şeker miktarı yükselir. Vücudun buna verdiği tepki olarak idrarla beraber şeker atmaya başlar. Artık vücutta şeker hastalığının başladığı söylenebilir. Şeker hastalığı insanlarda iki farklı şekilde olabilir.
Şeker hastalığı tipleri ve oluşumu
Tip 1 diyabet: Bu tip diyabet durumunda vücutta insülinin eksikliği ya da yokluğu sorunu vardır. Bu tür şeker hastalığı genellikle çocukları, erişkinleri, daha nadir olarak yetişkinleri etkiler. Bu genellikle genetik olarak şeker hastalığına eğilimi olan kişilerde görülse de, bu faktör tek başına yeterli gelmez. Bundan başka vücutta savunma sisteminde bulunan akyuvarların ve bazı hücrelerin vücuda giren yabancı hücrelerle savaşmak yerine, pankreasta olan beta hücrelerine saldırması gerekir. Bu saldırıların meydana gelmesi için, bazı etkenlerin bir arada olması gerekir. Bunların arasında virüs nedeniyle oluşan enfeksiyonlar, stres, toksinler, kimyasal maddeler ve çeşitli gıdalar bulunmaktadır. Bu sebeplerle pankreasta bulunan beta hücreleri hasar görür ve bu yüzden insülin salgılanmasında azalma olur. Bu sebeple Tip 1 diyabet hastalarına insülin hormonu dışarıdan verilir. Bu hastalar tamamen insüline bağımlı yaşarlar.
Tip 2 diyabet: Bu tip diyabet hastalarda insülin salgılaması olmasına rağmen, insülinin vücutta etkisinin yetersiz kalmasıyla oluşur. Bu yüzden Tip 1 diyabetten daha farklı şekilde gelişir. Tip 2 diyabetin meydana gelmesinde kalıtım özellikleri çok önemlidir. Ailesinde yakın akrabalarında şeker hastalığı olan kişiler, bu yönden daha fazla riskli olurlar. Bu risk insanların 40 yaşından itibaren giderek artar. Bu hastalar genellikle fazla kilolu olur. Kanlarında insülin miktarı normal miktarda hatta daha fazla seviyede olabilir. Ancak insülinin vücutta kullanım mekanizmasında bozulma meydana gelmiştir. Yani vücuttaki insülin kanda bulunan şekerin hücrenin içine girmesini sağlayamaz ve kanda şeker birikmeye başlar. Dolayısıyla kanda şeker seviyesi giderek yükselir. Tip 2 diyabet hastalarının doğru bir diyet yapması, egzersiz programı uygulaması kanda olan şekerin düşmesini sağlar. Bunlar yeterli gelmezse, ağızdan alınan şeker düşürücü ilaçlar kullanılır.
Şeker hastalığının sonuçları
Tip 1 diyabet hastalığı aniden başlayan belirtilerle oluşur. Genellikle susama nedeniyle çok su içme, yemek yeme, sıkça idrara çıkma, ani kilo kaybı ve halsizlik etkileri görülür. Tip 2 diyabet hastalığında ise, belirtiler daha yavaş görülmeye başlar. Çok su içmek, sıkça idrara çıkmak, görmede bulanıklık, terleme, eller ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, ciltte pullanma ve kaşıntı, yaralarda geç iyileşme gibi belirtiler meydana gelir. Her iki diyabet tipinin tedavi edilmediği takdirde, hastalarda körlüğe giden sorunlara, böbrek yetmezliğine, ayaklarda kangren ve kalp hastalıkları gibi ciddi komplikasyonlar oluşmaya başlar. Bu yüzden şeker hastalığı oluşmadan ya da ilerleme göstermeden tedavi edilmelidir. Şişman olma ve hareketsiz yaşam tarzı şeker hastalığının oluşumunda oldukça etkilidir. Bu nedenle erken dönemde önlem alınmalıdır. Dengeli beslenme programına uyulmalı ve en az her yıl bir defa da olsa, kan şekeri ölçümünün yaptırılması gerekir.