Safra kesesi taşı nedir?
Safra kesesi armut biçiminde, karın bölgesinin sağ kısmında karaciğerin altında bulunan bir organdır. Organın içinde ince bağırsağa gönderilecek olan safra adı verilen sindirime yardımcı olan sıvı bulunur. Safra kesesinde meydana gelen taşlar, bu sıvının katı halleridir. Büyüklüğü buğday tanesinden, golf topu büyüklüğüne kadar çıkabilir. Bazı hastalarda sadece bir tane taş oluşurken, bazılarında çok sayıda taş oluşabilir. Hastaların taş şikayeti olursa, çoğunlukla safra kesesinin alınması gerekebilir. İlaç kullanılarak yapılan tedavi, çok uzun zaman devam edebilir. Bu sebeple ilaç tedavisi sadece ameliyat olamayan hastalarda tercih edilir. Safra kesesinde oluşan taşların en çok görülen belirtisi ağrıdır. Farklı bölgelerde hissedilen ağrı, hastayı çok rahatsız eder. Safra kanalına yerleşerek tıkanıklığa sebep olduğunda, karın bölgesinin üst tarafında aniden ve şiddeti devamlı olarak artan ağrılar hissedilir. Bu ağrılar karnın orta kısmında, göğüs kemiğinin altında hissedilir. Kürek kemiklerine ve sırta doğru yayılabilir. Bazı durumlarda sağ omuza doğru gidebilir. Ağrının süresi kısa olsa da, saatlerce de sürecek şekilde yaşanabilir.
Safra kesesi taşlarının sebepleri nedir?
Safra kesesinde bulunan safranın kimyasal yapısında oluşan dengesizlikler safra taşlarının oluşmasını sağlar. Karaciğerin yağları sindirebilmesi için üretilmiş olan safranın kimyasal dengesini bozan sebepler aşağıdaki gibidir.
- Safranın fazla oranda kolesterol içermesi: Taşların çoğu 4/5 oranında kolesterol taşıdır. Safra özelliği itibarıyla karaciğerden gönderilen kolesterolü çözebilecek bir yapıdadır. Fakat karaciğerden çok miktarda kolesterol geldiğinde, bunun fazlası zaman içinde kristalleşir ve safra taşlarına dönüşür.
- Safranın fazla oranda billirubin içermesi: Kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla üretilen kimyasal olan billirubin, bazı hallerde karaciğerde fazla miktarda üretilir. Safra taşı oluşumunun bir sebebi de budur.
- Safra kesesi düzgün boşalmıyorsa: Safra kesesinin tam ya da yetersiz boşalması durumunda, içindeki safra yoğunlaşıp, taş oluşumuna sebep olur.
Safra kesesinde olan taşların çeşitleri nedir?
- Kolesterol taşları: Bunlar çok sık görülen taşlardır. Renkleri çoğunlukla sarıdır. Taşların içeriği çözülmemiş kolesterol veya farklı bileşenlerden oluşur.
- Pigment taşları: Bu taşların renkleri koyu kahverengi veya siyahtır. Safrada fazla oranda billirubin olduğunda meydana gelen taşlardır.
Safra kesesi taşları kimlerde olur?
- Kadınlar erkeklere göre üç kat fazla risk altındadır.
- Birden çok hamilelik yaşayan bayanlarda oluşan hormonal dengesizlik nedeniyle oluşurlar.
- 40 yaşın üstünde olan kişilerde
- Siroz hastalığı bulunanlar
- Midesinin bir kısmı alınmış olan kişiler
- Sindirim sistemi hastalığı bulunanlar
- Obez veya fazla kilolu kişiler
- Gebe olan kadınlar
- Kolesterol oranı yüksek ve fazla yağlı gıdalarla beslenen kişiler
- Lifli besinleri az miktarda tüketenler
- Ailesinde safra taşı oluşumu olan kişiler
- Şeker hastaları
- Kısa sürede çok kilo verenler
- Kolesterol ve östrojen ilacı kullanan insanlar risk grubuna girmektedir.
Safra taşı komplikasyonları nelerdir?
Taşların sebep olduğu ağrılar ihmal edilmemeli, mutlaka doktora gidilmelidir. İhmal edildiği takdirde hayatı riske atabilecek durumlar oluşabilir. Taşların sebep olabileceği durumlar;
- Safra kesesinin iltihaplanması
- Safra kanalı iltihaplanması
- Pankreas kanalı tıkanması
- Safra kesesi kanseri
Safra kesesinin ameliyatla alınması sindirimde sorunlara neden olmaz. Bu yüzden taş olan hastaların tedavi olması, sağlıklarını korumaları için gereklidir. Bu sebeple hastaların baş ağrısı, yemek sonrası hazımsızlık, ağızda koku, bulantı ve kusma, ağızda acı tat, şiddetli derecede karın ağrısı, göz ve ciltte sararma gibi şikayetlerinin olması durumunda tedavi ihmal etmemelidirler.