Saati kim buldu?

Güneş Saati

Çoğu insan zamanı ölçmek için ilk olarak kum saatlerinin kullanıldığını düşünse de, 8. yüzyılda bir Hristiyan rahibinin bulduğu kum saatleri bilinen insanlık tarihinde kullanılan ilk saatler değildir. Avrupalı bir rahip tarafından camcılık sanatının da gelişiminin gösterilmesi için tasarlanmış olan kum saatlerinden yaklaşık 3 bin 500 yüz kadar önce kullanılan ilk saatler, güneş saatleridir. Zamanı güneşin konumundaki değişimlere göre ölçmek gibi zekice bir fikrin, ilk olarak Mısırlıların aklına geldiği kabul edilmiştir.

M.Ö. 4000 civarında ilk güneş saatlerinin Mısır coğrafyasında kullanıldığı düşünülmektedir ve bunun da en büyük kanıtı olarak astronomi biliminde gelişen Mısırlıların meşhur piramitleri yaparken kullandığı hesaplar gösterilmektedir. Güneşin her gün bir düzene göre doğduğunu ve battığını fark eden Mısırlılar, bu düzeni zamanı ölçmek için kullanmışlardır. Mısırlılar yere sabitledikleri bir cismin günün farklı saatlerinde güneşin konumuna göre sahip olduğu gölge boyunun değiştiğini fark ederek, gölge boyunca oluşan bu değişim sayesinde zamanı oldukça doğru bir şekilde ölçmeyi başarmıştır.

Su Saati

Daha sonraki süreçte yine Antik Mısır’da kullanılan su saatleri, çok verimli olsa da güneş saatlerinin tek dezavantajını ortadan kaldırmak için tasarlandı. Güneş saatleri her ne kadar zamanı belirli bir düzene göre ölçebiliyor olsa da, gece saatlerinde güneş olmadığından zaman karmaşası yaşanmasına neden oluyordu. Bu nedenle geliştirilen su saatleri; belirli bir debi ile damlayan suyun aynı kabı, her zaman aynı sürede doldurması prensibine göre zamanı ölçüyordu. Bugün bir tası 24 saat içerisinde dolduran su akışı, ertesi gün de aynı debi ile aynı kabı 24 saatte dolduracaktı. Bunun üzerinde kabın üzerinde suyun dolma seviyesine göre saat dilimlerini belirleyen Mısırlılar, bu çok basit ancak bir o kadar da pratik su saatiyle zamanı doğru biçimde gece gündüz fark etmeden ölçebiliyordu.

Su saatleri M.Ö. 16 yüzyılda Antik Mısır haricinde Babil’de de yaygın bir şekilde kullanılıyordu. Ancak tüm bu Antik Mısır dönemine ait su saatlerinden daha önceleri de saatlerin kullanıldığını ileri süren arkeologlar da mevcuttur. M.Ö. 4000 civarında eski Çin toplumunda zaten su saatlerinin kullandığı iddiası, hala kanıtlanamamış olsa da saati kimin bulduğu konusuna farklı bir bakış açısı sunmaktadır.

Bir Cevap Yazın