Parfüm nasıl yapılır?
Güzel kokulu maddelerin birbirine karıştırılması ile elde dilen hoş kokulu ürünler olan parfümler binlerce yıldır kullanılır. M.Ö 1350 dolaylarında öldüğü tahmin edilen Mısır Kralı Tutanhamon’un mezarında güzel kokulu kremler ile dolu olan vazolar bulunmuştur.
Kutsal Kitap’ta da baharat ve ağaç sakızından parfüm yapılışı konusu geçmektedir. İlk parfümler güzel kokulu reçineler, balsamlar, yapraklar, baharat ve bazı ağaç türlerinden yapılmıştır. Şimdi parfümün yapılama şekillerini anlatacağız.
Bitkisel maddelerdeki uçucu yağları çıkarmak için çeşitli maddeler kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi gül yaprağını suyla damıtarak ilk defa gülsuyu yapmış olan Arapların kullanmış olduğu damıtma yöntemidir. Avrupa’ya tanıtmış olanlar Haçlı Seferleri’nden ülkelerine dönerken armağan olarak bu parfümleri getiren askerler olmuştur. Türkiye, Bulgaristan ve Fas’ta yapılmış olan gülyağları gül yapraklarının damıtılması ile elde edilmektedir. Gül ekilen bir hektarlık alandan yaklaşık olarak 2 ton taçyaprak elde edilir, bundan da sadece 1 kg gülyağı çıkarılır.
Bitkilerdeki uçucu yağları çıkarmanın başka bir yöntemi de sıkma yöntemidir. Bu yöntemde limon, portakal ve bergamot gibi meyvelerin kabukları rendelenir ve preslerde sıkılır. Eskiden elle yapılan bu işlemler günümüzde artık makineler ile yapılmaktadır. Bilhassa yasemin ve sümbülteber çiçeklerinden uçucu yağ elde etmek için kullanılan soğurma yöntemi bitkideki uçucu yağların katı yağlar ile soğurulmasına dayanmaktadır. Ahşap çerçevelere oturtulmuş cam levhaların üzeri arıtılmış sığır don yağı ve domuz yağı karışımı ile kaplanmaktadır. Bunun üzerine çiçeklerin taçyaprakları dizilerek çerçeveler birbiri üstüne yığılır. Bu durumda birkaç saat bekletildiğinde çerçevelerdeki katı yağ çiçek yapraklarındaki uçucu yağları soğurur. Kullanılan katı yağlar uçucu yağlara doyuncaya kadar bu işlem yeni taçyapraklar ile tekrarlanmaktadır. Başka birçok çiçek türü için bu yöntemin değişik bir şekli uygulanmaktadır. Bunun için taçyapraklar sıvı ya da katı yağın içine konup yaklaşık 65 dereceye kadar ısıtılır.
Bitkilerdeki uçucu yağları çıkarmanın daha çok gelişmiş bir yolu petrol eteri ve benzen gibi uçucu çözücüler kullanmaktadır. Bu yöntemde kokulu bitkiler bu tür bir çözücü ile birlikte ağzı sıkıca kapanan kaplara konur. Çözücünün bitkinin dokularına işleyip uçucu olan yağlarını çözmesi için bir müddet beklenmelidir. Bundan sonra alınmakta olan çözücü yeniden kullanılmak üzere damıtılırken geriye uçucu yağlar kalır. Bu yağlar daha sonra alkol ile arılaştırılmaktadır.
İstenen uçucu yağlar elde edildikten sonra parfümün yapılmasına başlanır. Parfümcü önce ana bir koku seçer ve buna başka uçucu yağlar ve sabitleştirici maddeler katıp karıştırarak parfümü hazırlar. Sabitleştiriciler parfümü oluşturan maddelerin birbirinden ayrılmasını engelleyerek kendine has kokunun sürekliliğini sağlar. Sabitleştirici nitelikli maddeler bazı hayvanlar, reçineler ve yosunlardan elde edilmektedir. Bunlardan en önemlisi olan misk Orta Asya’da yaşamakta olan misk geyiklerinden elde edilmektedir. Erkek misk geyiklerinin salgıbezinden çıkarılan hoş ve kalıcı bir kokusu olan misk günümüzde yapay olarak da elde edilmektedir.
Hayvanlardan elde edilmekte olan önemli sabitleştiricilerden biri de kaşalottan çıkarılan ve ender bulunan mumsu bir madde olan amberdir.
Parfüm yapışlındaki en son olan işlem uçucu yağ ve sabitleştirici maddelerin alkol ile seyreltilmesidir. Elde edilen karışım daha sonra dinlendirilmeye bırakılır. Gerektiği gibi dinlendirilmiş olan bir parfümün kokusu bu işlemden geçirilmemiş bir parfüme göre daha etkileyici ve yumuşaktır.