Milli Edebiyat Hareketi nedir? Temsilcileri kimlerdir?

milli-edebiyatMilli edebiyat terimi, kullanmaya başlandığı günden itibaren karşıladığı ya da karıştığı kavramlarla düşünülmüş ve tartışılmıştır. Bu terim yerine, milliyetperver edebiyat, milliyetçi ya da Türkçü edebiyat isimleri birlikte düşünülmüş ve zaman zaman biri diğerine tercih edilmiştir.

Milli edebiyat; çok uzun bir geçmişe sahip olan Türk edebiyatı tarihinin Osmanlı coğrafyasında 20. Yüzyıl başlarının tarihi, siyasi ve fikri hareketlerine paralel olarak gelişmiştir. ‘Milli’ olmak, ilk anda bir millete özgü olma anlamına gelmektedir. ‘milli edebiyat’ ise bir milletin öncelikle kendi diliyle ve kendi tarihiyle estetik ve kültürel değerlerin birleşmesiyle ortaya çıkan edebiyat demektir.   Milli edebiyat Tanzimat sonrası Türk edebiyatının en uzun ömürlü edebiyat hareketidir. Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Ali Canip gibi önemli isimler milletin kurtuluşunu Türk kimliğinin etrafında yeniden toplanmakta gördüklerini dile getirmişlerdir. 20. Yüzyıl başları Türk milleti için oldukça önemli oluşumları içerisinde barındıran bir dönemdir. Öze dönüş, kendini keşfetme ve millileşme yılları olarak görülen dönemin edebiyatı da milli edebiyattır. Milli edebiyatı 1908 ile başlatmayı uygun bulanlar olmakla birlikte en yaygın görüş 1911 den ibaren başlatmaktır. Bu görüşe dayanak olarak ise yeni lisan makalesinin genç kalemler dergisindeki yayınıdır. Yeni lisan milli edebiyat hareketinin beyannamesi niteliğindedir. Milli edebiyat hareketinin son bulma tarihi olarak 1922 veya 1923 tarihleri olduğu düşünülmektedir. Bu düşünce sahipleri sonlanma tarihleri için bir edebiyat olayını değil 1922 İstiklal savaşının sonlanmasını veya 1923 Türkiye cumhuriyetinin kuruluşunu esas alır.

Genç kalemler dergisinde başlayan yeni lisan hareketi milli edebiyatın belirleyici karakterini oluşturur. Bu hareketin öncüleri

  • Ziya Gökalp      ( yeni lisan hareketinin fikir babasıdır.)
  • Ömer Seyfettin
  • Ali canip yöntem dir.

Milli edebiyat anlayışı halkla edebiyatın buluştuğu toplumsal fayda güden bir anlayıştır. Ortaya çıkmasındaki en büyük etken 1908 sonrası açıkça ifade edilmeye başlanan Türk milliyetçiliğidir. Türk milliyetçiliğini daha yaygın bir hale getirmek için Türk Derneği, Türk yurdu, Türk ocağı gibi dernekler kurulmuş ve bu derneklerin çıkardığı dergi, gazete ve verilen konferanslar ile Türk milliyetçiliği halka aşılanmaya çalışılmıştır. Genç kalemler, Türk yurdu yeni mecmua,  küçük mecmua gibi dergiler Türk dili, Tarihi, Edebiyatı, sanat, ahlak ve folkloru üzerine yaptığı yayınlarla Türklük düşünce ve bilincinin daha çabuk uyanmasını sağlamışlardır

Milli Edebiyatın roman ve hikayede ki temsilcileri;

  • Halide Edip Adıvar
  • Yakup Kadri Karaosmanoğlu
  • Refik Halit Karay
  • Aka Gündüz
  • Reşat Nuri Güntekin
  • Fahri Celalettin
  • Müfide Ferit
  • Ahmet Hikmet Müftüoğlu

Mili edebiyatın şiirdeki temsilcileri;

  • Ziya Gökalp
  • Ömer Seyfettin (hikaye de yazmıştır)
  • Ali Canip Yöntem
  • Fuat Köprülü
  • Mithat Cemal Kuntay
  • Halide Nusret Zorlutuna
  • Şukufe Nihal Başar
  • Faruk Nafiz Çamlıbel
  • Enis Behiç Koryürek
  • Orhan Seyfi Orhon
  • Halit Fahri Ozansoy
  • Yusuf Ziya Ortaçgil

Bu yazar ve şairler eserlerini milli ruhu ve Türkçülük bilincini uyandırmak için kaleme almışlardır.

Bir Cevap Yazın