Mide delinmesinin nedenleri nelerdir?
Normalde hemen hemen herkesin bildiği bir konudur. Yemek borusundan mekanik sindirime uğrayan gıdalar gelmektedir. Mide protein sindirimini gerçekleştirmektedir. Midenin gerçekleştirdiği sindirim protein sindirimidir. Vücuttaki protein sindirimini sağlayan organ midedir.
Mide Delinmesi hastalığı (Gastrik perforasyon) mide duvarının herhangi bir nedenle karın boşluğuna doğru açılması ve daha sonra midede bulunan asit, sıvı ve gıda artıklarının karına boşalmasıdır. Delinmenin dört temel nedeni vardır:
1. Peptik ülser delinmesi
2. İyatrojenik Mide Delinmesi
3. Travmatik Mide Delinmesi
4. İdeopatik Mide Delinmesi
Peptik ülser delinmesi, en sık görülen mide delinmesi olarak ülsere bağlı delinme durumudur. Yetersiz tedavi uygulanan Peptik ülserler zaman içeriisnde mide duvarının incelmesine ve aniden delinmesine neden olur. Peptik ülserlerin en önemli komplikasyonları mide kanaması ve mide delinmesidir. Ülsere bağlı mide delinmelerin %60’ı midenin ön duvarında meydana gelmektedir. Bu bölgede destekleyen bir organın olmamasından dolayı gösterilmektedir. Kanayan mide ülserleri ise genel olarak midenin arka duvarında bulunmaktadır.
İyatrojenik mide delinmesi, daha sonradan tedavi, uygulama vb nedenlerden kaynaklanan bir durumu anlatır. Mesela endoskopi sırasında mide delinmesi, nazogastrik sonda yerleştirilmesi sırasında meydana gelen delinmeler, ameliyat sırasında meydana gelen delinmeler bilhassa kapalı laparoskopik ameliyatlarda bu durumla karşılaşılabilmektedir. Bu nedenlere bağlı mide delinmeleri çok erken dönemde tespit edildiğinden çok düşük bir risk söz konusudur. Tedavisi kolay olup ileriye dönük herhangi bir soruna neden olmamaktadır.
Travmatik mide delinmesi ise delici-kesici alet yaralanmaları, trafik kazaları, yüksekten düşme, künt ve travma gibi nedenlerden kaynaklanan mide delinmelerini kapsar.
İdeopatik mide delinmesi nedeni belli olmayan delinmeleri ifade eder.
Genel olarak mide delinmesi geçiren ve ülser hastalığı olan hastaların hemen hemen yarısı daha önce mide şikayetleri olmamış ve tedavi görmemiş olan hastalardır. Bu durum tek başına delinmenin ne kadar ani ve tehlikeli boyutlara ulaşabileceğini göstermektedir. Yani hastaların %50’si daha önce mide şikayetleri olmayan genç hastalardır. Hastaların diğer %50’sinde ise ülser hikayesi, ani karın ağrısı şikayetleri olan hastalardır.
Delinmenin ilk aşamasında midede aşırı ve ani bir kasılma olur. Bu durum mide asidinin ve içeriğinin karın boşluğuna aktığını gösterir. Bu aşamada tanı konulmuş olan hastalar şanslıdır ve erken tedavi gördüğü için çok az bir riskle hastalığı atlatır. Bu aşamadan sonra mide içeriğinin büyük bir bölümü karın boşluğuna boşalır ve orada daha önce bulunan peritoneal sıvı ile sulandırılır. İşte bu aşamada geçici ve yalancı bir rahatlama görülür. Bununla birlikte verilen ağrıkesici ilaçlar ve serumlar durumun sinsi ve sessiz bir şekilde ilerlemesine neden olur. 12-24 saat sonra ise karın boşluğundaki mide içeriği bakteri enfeksiyonuna yol açar. Bu aşamada hastanın karnında şiddetli ağrı, karın ön duvarı kaslarının aşırı kasılması, çarpıntı, bulantı, kusma, ateş ve nefes darlığı görülür. Bu aşamada her türlü tedaviye rağmen hayati tehlike ortaya çıkar.
Uzman bir hekim şüpheye dayalı detaylı klinik fiziki muayenede hastalığa tanı konabilir. Mideden karı boşluğuna akan asit ve gıda artıkları ile birlikte bir miktar hava da bulunmaktadır. Hastanın ayakta çekilen karın grafilerinde bu sızan hava imajı diyafragmanın alt bölümünde hilal şeklinde görülebilir. Bu görüntü hastalığın tespiti açısından basit tipik bir klinik bulgudur. Şüpheli olan vakalarda ise burunda mideye doğru bir sonda yerleştirilir ve hava verilerek film çekilebilir. Ayrıca kan testleri ve batın ultrasonu yapılabilir. Çok şüpheli durumlarda üst GİS Endoskopi uygulanmaktadır.
Tanı konulduktan sonra hiç zaman kaybedilmeden hasta ameliyat için hazırlanır. Ameliyata alınmadan önce hastanın durumu stabilize edilir. Bilhassa sıvı kaybı varsa replase edilmeli ve geniş spektrumlu antibiyotiklere başlanmalır. Ameliyatta delinme bölgesi tespit edildikten sonra dikişlerle kapatılır ve karın boşluğu bol miktarda steril izotonik mayi ile iyice yıkanır.