Menengiç kahvesi nedir?
Çöğre, yabani fıstık, Antep fıstığı, sakızlak, sakızlık, menengis, gizven, kizvan, menengüç, menengeç, melengeç, meneş, merengiç, menegiç, melengiç, pistacao coffee, pistacia terebinthus, terebinth gibi adlarla anılan menengiç yabani Antep fıstığı ağacı olup meyveleri çiğ ve kavrulmuş olarak yenir ve ayrıca yağından sabun yapılır. Menengiç sakızı da çiğnendiği için sakızlık veya sakız ağacı da denilmektedir. Menengiç ağacı meyvelerinde önemli mineral ve elementler bulunmaktadır.
Menengiç ağacından üretilmekte olan ve Türkiye’de Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinin dağlık kırsal bölgelerinde ekimi yapılmaksızın doğal bir şekilde kendiliğinden yetişmektedir. Türkiye’nin doğal bitki örtüsünün parçalarından biri olan menengiç; yörelere göre farklı isimler almıştır. (Örnek: Çitlembik, çedene, çitemik, çıtlık gibi.) Menengiç ağaçları aşılanma yöntemi ile antep fıstığı için kullanılmaktadır.
Menengiçin meyvesi hasadın hemen ardından yıkanıp, güneşte kurumaya bırakılır. Bu meyveler, koyu kahverengiye dönene kadar kavrulur, ve macun kıvamına gelince ezilir. Bu şekilde elde edilen menengiç kahvesinin sütlü olarak da hazırlanabilmektedir.
“Menengiç meyvesinin bileşiminde E ve B grubu vitaminler ile sodyum, kalsiyum, potasyum, fosfor, magnezyum, demir, , çinko, bakır, mangan, selenyum, kadminyum gibi önemli mineral ve elementler bulunmaktadır. Aynı zamanda protein, besinsel lif, yağ, doymamış yağ asitleri ve mineral maddeler açısından da oldukça faydalı bir bitkidir.
Özünde bulunan yağdan dolayı yağlı bir içecektir, yüksek oranda E vitamini ve doymamış yağ asidi içermesi sebebiyle kolesterolü düşürmeye, kalp-damar sertliklerini önlemeye yardımcı olmaktadır.
Menengiç kahvesi şu şekilde hazırlanmaktadır:
Cezveye süt konulduktan sonra üzerine menengiç kahvesi ve istenirse bir miktar şeker eklenir. Ocakta sürekli olarak karıştırılarak bir taşım kadar kaynatılır. İlk kaynama sonrası taşmamasına dikkat edilir ve karıştırarak birkaç dakika daha ocakta tutulur.
Menengiç kahvesinin Türk kahvesi gibi ağır ateşte pişirilmesi önerilse de orta ya da harlı ateşte de pişirilebilir. Burada önemli olan tam erimenin sağlanması için yeterli zamanının olmasıdır. Tanecikli yapının daha aza indirilmesi için ocağa konma öncesinde bir süre karıştırılması gerekmektedir.
Kahve fincana döküldüğünde soğudukça oluşacak kaymak tabakasının alınması için bir tatlı kaşığı ile sunulmalıdır. Sıcak olarak servis edilmeden önce bu tabaka alınsa da tekrar meydana gelecektir. Karıştırma ne kadar iyi yapılırsa yapılsın bir miktar telvesi birikecektir. Kahvenin, yanında menengiç taneleri, leblebi, yer fıstığı gibi çerezler servis edilebilir.
Menengiç kahvesinin zararlarını şöyle sıralamak mümkündür: Yağlı olmasından dolayı diyette olanların kalori kısıtlaması ilkesine aykırı gibi görünse de ölçülü tüketildiğinde sorun olmayacaktır. Tam aksine kan akımını yeteri derecede hızlandırması ve sindirim sistemine yardımcı olmasından dolayı zayıflamaya yardımcı olması olabilmektedir. Yani ölçülü kullanılmadığı zaman zararlı olabilmektedir.
Menengiç kahvesinin faydaları Neise şunlardır:
1- Antiseptik özelliği ile öksürük, astım, soğuk algınlığı, boğaz ağrısı, ses kısılması, bronşit, akciğer iltihabı, nefes darlığı gibi solunum yolları rahatsızlıklarına karşı;
2- Mide ağrısı, bulantısı, nide ülseri, hazım problemleri, karın ağrısı gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarına karşı;
3- Böbrek kumlarına, safra kesesi taşlarına karşı etkilidir.
4- Antioksidan özelliği ile vücut yaşlanmasına, şeker yükselmesine, kalp rahatsızlıklarına ve kansere karşı yararlı olduğuna inanılmaktadır.
Ayrıca kolesterolü düşürmede, romatizma tedavisinde, egzama tedavisinde, yaraların iyileşmesinde, cilt ve saçların güzelleşmesinde, ağız kokusunu gidermede, anne sütünü arttırmada yararlı olduğu iddia edilmektedir. Zihni ve bedeni güçlendirmesi beklenmektedir. Menengiç yağının hamilelik ve diğer cilt çatlaklarına, selülite karşı faydalı olduğuna inanılır.