Keten nedir?
Yaz aylarında açan sarı ve mavi çiçekleriyle tanınan keten bitkisi, genellikle lifi ve tohumu için yetiştirilir. İçeriğinin yaklaşık olarak %80’i Selüloz, %10’luk kısmı ise sudur. Tohumu yüksek miktarda yağ içerdiği için birçok farklı amaç için binlerce yıl öncesinde dahi kullanılmaktadır. %50’lere varan yağ oranı ile yağ eldesi için ideal hammaddelerden biri olan keten, doymamış yağ asitleri Omega 3 yönünden de oldukça zengin bir kimyasal içeriğe sahiptir. Anadolu coğrafyasında da yüzlerce yıldır kullanılan keten yağı daha ziyade “bezir yağı” ismiyle bilinmektedir. Bezir yağı boyacılıkta kullanılan önemli bir madde olmuştur. Ayrıca keten tohumları, yağı alındıktan sonra da hayvan yemi olarak kullanılabildiğinden, birçok açıdan yarar sağlayan bu bitki yüzyıllar boyunca dünyanın çok farklı medeniyetleri tarafından kullanılmıştır. Arkeologların yaptığı araştırmalar, günümüzde 6 bin yıl öncesinde dahi Eski Mısır’da keten bitkisinin yetiştirildiğini göstermiştir.
Neredeyse her toprakta yetişebildiği için de birçok farklı kültür tarafından kullanılan keten bitkisi, lif üretimi için de ideal bitkilerden biridir. Lifi için üretilen ketenler daha ziyade nemin yoğun olduğu havalarda yetişirken, yağı için üretilen ketenler güneşli havaları sever. Anadolu coğrafyasında da binlerce yıllık tarihi bulunan ketenin yaz aylarında ekildiği bilinmektedir. Yaz aylarının güneşli havalarında yetişen ketenler, tohumlarıyla yüksek oranda yağ vermektedir. Lif keteni, yağ ketenine nazaran daha çabuk hasat verir. Zira yağ ketenlerinin toplanması için tam olgunluğa erişmeleri beklenirken, lif ketenleri olgunlaşmasa dahi toplanabilir. Akdeniz’e kıyısı bulunan hemen her coğrafyada yüzlerce yıl öncesinde dahi keten yetiştirilmiştir.
Günümüzde dünyanın en büyük keten üreticileri Rusya ve Polonya’dır. Ülkemizde de keten kültür olarak yetiştirildiği gibi, bazı bölgelerde doğal olarak yetişen farklı türler de bulunmaktadır. Özellikle Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerimizde doğal keten türleri hala birçok alanda yetişmektedir. Gövdesinin ezilmesiyle çıkarılan lifler, taraklardan geçirilerek keten yumakları haline getirilir. Keten yağının insanlar için birçok yararlı bileşeni içerdiğinin anlaşılması üzerine Batı ülkelerinde keten yağının tüketimi de hızla artmıştır. Keten yağının içinde; Omega 3 yağ asitleri, Çinko, Bakır, Demir, Magnezyum, Çinko ve Potasyum gibi yararlı bileşenler bulunmaktadır.
Kolesterol seviyesinin düşürülmesine yardımcı olan keten yağının ayrıca çocukların zihinsel gelişimine destek verdiği bilinmektedir. Ayrıca Omega 3 içerdiği için kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağlamaktadır. Şeker hastalarının da düzenli kullanması halinde kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olduğuna dair araştırmalar da bulunmaktadır. Ancak yine de sorunların çözümü için uzman bir doktora başvurulması en doğru karar olacaktır.