Kekemelik nasıl tedavi edilir?

kekemelikKekemelik kişilerde konuşmanın akıcı olmaması ve ritminin sağlanamamasıyla alakalı bir iletişim bozukluğudur. Akıcı bir konuşma için zamanlama ve ritim oldukça önemlidir. Akıcı bir konuşma için vurgulama, hız ve doğru yerdeki duraklamalar farklı bile olsa, kelimeler ve kelime grupları kendiliğinden akmadı gerekir. Akıcılık için uygunsuz duraklamalar, bozukluk, sürekli tekrarlar ve diğer sorunlar konuşmanın doğallığını etkilemektedir. Hecelerin, seslerin ve kelimelerin gereksiz yere uzatılması, tekrarlar ya da duraksamalar sonunda konuşmanın akıcılığının bozulması yani kekemeliğin olmasına neden olur. Bu halde konuşmacının ne söylediği değil o sırada nasıl konuştuğu dikkat çekeni bir hale gelir. Konuşma yapan kişinin bunu fark etmesiyle, kekemeliğe korkuyla endişe duyguları eşlik eder. Bazı durumlarda belirgin bir şekilde yüz ve vücut hareketleri kişinin konuşmasına eşlik edebilir.

Kekemelik türleri nedir?

  • Anormal olarak seslerin, hecelerin, kelime ve cümlelerin tekrar edilmesi (ha-ha-hayır, pe-pe-peki, se- se- sen, ben-ben-ben de geleceğim gibi)
  • Kelimelerin bitmeden kesilmesi
  • Kararsız bir konuşma ve düzensiz solunuma bağlı, anormal vurgulamaların olması
  • Seslerde normal olmayan uzatmalar yapılması (ç ç ç çiçek, d d d dolap gibi)
  • Belli bir sesin çıkartılamaması ve konuşmada gerginlik olması, nefesin engellenmesi ve tıkanmayla sonuçlanır. Konuşmayı sürdürmek için kişinin yaptığı mücadele açıkça görülür. Bu sırada yüzde gerilim, başta ani hareketler, kaş, göz oynatma ve vücutta istenmeyen hareketler olur.
  • Konuşmanın zorlaşması, fazla çıkarılan sesler ve kelimeler konuşmaya eşlik eder. (ya, şey, aman gibi)
  • Konuşmada bazı kelimeler konuşmaya uygun olman şekilde söylenebilir. Kekemelik olan kişiler hangi seslerin ve kelimelerin kendilerine sorun çıkardığını bilir ve bunlardan kaçınır. Bu durumda bazen konuşmamayı tercih ederler.

Kekemeliğin nedeni nedir?

Bu sorunun nedenleri hakkında farklı görüşler vardır. Uzmanlar bunu yapısal bir bozukluk, sonradan öğrenilen bir davranış, çevresel etkenlerden kaynaklanan bir sorun, direniş gibi sebeplere bağlar. Kalıtsal olarak kekemelik yaşandığı yolunda çalışmalar yapılır. Fakat henüz kesin olarak bir sebep tespit edilememiştir.

Kekemelik hangi yaşlarda ve cinsiyette etkilidir?

Bu daha çok dil gelişiminin olduğu erken dönemde yani 2-6 yaş arasında çıkar. Fakat okul dönemindeyken ya da yetişkinlik döneminde ortaya çıktığı da görülmüştür. Ayrıca erkeklerde kız çocuklarına göre daha yaygın ve daha şiddetli yaşanan bir sorundur. Ayrıca sürekliliği de daha fazladır.

Kekemeliğin sürekliliği var mı?

Çocuklarda dil gelişimi döneminde normal kabul edilen bir kekemelik dönemi yaşayabilir. Çocuklar bazı durumlarda kekemelikten, kekeme olmadan kurtulabilir. 2-6 yaşındaki çocuklardaki düşünme hızı, kelime çıkarma hızından daha fazla olur. Bu yüzden çocuklarda geçici olarak kekemelik olabilir. Dil öğrenme döneminde geçici olarak kekemelik olması doğal kabul edilir. Kekeme olan kişilerde konuşmalar bazı dönemlerde akıcı ve düzgün olabilir. Bu iletişim kaygısının yaşanmadığı ortamlarda, oyun sırasında, şarkı söylenirken gibi dönemlerde olabilir.

Kekemeliğin tedavisinde neler yapılır?

Önce kekemelik belirtilerinin ortadan kaldırılması gerekir. Ancak kekeme olan kişinin kendisiyle, çevresiyle, konuşmasıyla ilgili tutumunu değiştirmesi gerekir. Yani kişilerin yapamam pozisyonundan, yapabilirim haline geçmeleri gerekir. Yapılan çalışmalarda ruhsal sağaltıma önem verilmesi gerekir.  Bu yüzden işbirliğiyle hastalara bir tedavi programının uygulanması gerekir. Bunun için yapılacaklar;

  • Kekemeliği tanıtma: Bu dönemde kişiler kekeme olmasını biliyor olmasına rağmen, kekemeliğin niteliğini bilemez. Bu yüzden kişinin ayna karşısına geçip konuşması ve bunun kaydedilmesi gerekmektedir. Kişi bu görüntüyü daha sonra dinlediğinde, sorununu daha iyi görebilir. Buradaki görüntüde ağız, çene ve dudak yapısını inceler ve kekelemeden konuşan insanlarla arasında bir fark olmadığını görür. Bu sorunun yapısal bir sebepten kaynaklanmadığı kişiye anlatabilir.
  • Kendini tanıma ve anlamasına yardımcı olmak: Kişinin konuşmasının dışında daha farklı özellikleri vardır. Fakat kişiler önce kekemeliğe odaklandığından, bu özelliklerini açıkça göremez. Bu nedenle kişinin kendini tanımasına yardımcı olmak gerekir. Kişinin kendi özelliklerinin farkına varmasına yardımcı olunmalıdır.
  • Başkalarını tanımak ve anlamada yardımcı olmak: Kekemelik sadece kişinin iç benliğinde bir çatışma yaratmakla kalmaz, başkalarıyla olan ilişkilerini etkiler. Başkalarını tanıyamadıklarından dolayı, kekeme olanlar karşısındakileri sadece kendisiyle alay eden, hor gören biri olarak görür. Eğer başkalarıyla ilişki kurmaya istek duyarsa, kekemeliği ikinci plana atabilmesine yardımcı olunabilir.
  • Konuşma etkinliklerine katılımının sağlanması: Konuşmayı belli bir süre erteleyip, konuşmayarak kekemelik dışarıdan gizlenebilir. Ancak kekemeliği yenebilmek için bu yeterli olmaz. Bu yüzden kekeme kişinin konuşmaya yönlendirilmesi, konuşma etkinliklerine katılmasını sağlamak gerekir.

Bir Cevap Yazın