Dopamin nedir?

06 Ağustos 201406 Ağustos 2014 ferbe 0 yorum dopamin, mutluluk hormonu

Dopamin beyinde salgılanmış olan bir tür hormondur. Bu hormonun temel görevi sinir hücreleri arasında iletişimi sağlamaktır. Halk arasındaki tanımı genellikle serotonin hormonu gibi mutluluk hormonu olmasıdır. Hormonun mutluluk duygusu vermesinin yanı sıra başka fonksiyonları da bulunmaktadır. Hormonun fazla olması ya da eksik olması ciddi sağlık sorunlarının oluşmasına sebep olur. Hormonun azlığı halinde Parkinson hastalığı meydana gelirken, sigara kullanılması ya da uyuşturucu alışkanlığında dopamin artışının olması bağımlılık yaratır.

Dopamin hormonunun diğer fonksiyonları

Hareket
Hafıza
Haz verici ödül
Davranış ve kavrama
Dikkat
Prolaktin üretiminin engellenmesi
Uyku ve öğrenme
Duygu durumu

Dopamin beynin farklı alanlarından salgılanıp, hareketleri, duyguları, haz duyusu ve acıyı etkileyen bir kimyasaldır. Beyin saniyelerle bedene milyonlarca sinyal iletir. Bunların etkisiyle vücuttaki sistemler çalışmakta, bilişsel faaliyetler olur, hareketler meydana gelir. Beyinden sinyallerin gelmemesi demek, ölüm anlamını taşır. Sinir hücrelerinin aracılığıyla iletilen elektrik sinyalleri sinirlerin birleşim yerinde bazı kimyasallarla taşınır. Bunlar nörotransmitter adını alır. Bunlar olmadığında iletim olmaz. Bunların sayısı daha fazla olmasına rağmen, günümüzde keşfedilen olanların içinde dopamin bulunur. Dopaminin en önemli özelliği arasında, haz alma duyusu sırasında salgılanması gelir. Başka bir deyişle tüketilen tatlılardan sonra, cinsel ilişki yaşandığı zaman beyinde dopamin salgılanır. Beyin bu sırada kişiyi haz alacağı şeyi aramaya yöneltmektedir. Bu etki yüzünden Dopaminin madde bağımlılığında etkili bir rol oynadığı söylenebilir. Kişiler sigara ve uyuşturucu kullanması sonucunda sinir hücrelerinde dopamin birikimi olması ve bundan haz duyulması yüzünden, bunu yeniden kullanmayı ister. Bunun etkisiyle madde bağımlılığı oluşur.

Dopamin ve beyin fonksiyonları

Beyin fonksiyonlarının çoğunu direkt olarak etkileyen dopamin, beyinde belli seviyelerde olması gerekli bir hormondur. Seviyesinin düşmesi durumunda, zihinsel fonksiyonlarda farklı sorunlar, yükselmesi durumunda ise bazı anormallikler oluşur. Ancak bu hormonu uyuşturucu ve sigara gibi maddelerin dışında bunu doğal olarak yükseltmek oldukça zor olur.

Dopamin ve istemli hareket: Beyinde hareketin düzenlendiği bazal gangliya bölümünün çalışması için, belli bir miktar dopamine ihtiyaç vardır. Bu miktarın azalması halinde, hareketlerde gecikme ve koordinasyon bozukluğuna neden olur. Aşırılık olması durumunda beyinde vücuttaki gibi tikler ve gereksiz hareketler oluşur.

Dopamin ve haz bekleyen davranış: Beyinde haz duyusunun oluşmasına aracılık eden dopamin, haz alınan hallerde salgılanır. Bu etki yüzünden kişiler haz alacağı aktiviteleri arar. Bunlar arasında gıdalar, seks, uyuşturucu madde, sigara gibi alışkanlıklar sayılabilir.

Dopamin ve bağımlılık: Kokain, sigara ve amfetaminler dopaminin sinir hücreleri tarafından yeniden emilmesine engeller. Bu yüzden sinir uçlarının arasında dopamin birikimi olur.

Dopamin ve hafıza: Beyindeki dopamin düzeyi kısa süreli olan hafızanın iyileşmesini sağlar. Ancak dopaminin beyinde hassas bir seviyesi bulunur. Artışı ya da azalması hafızaya zarar vermektedir.

Dopamin ve dikkat: Bu hormon dikkat ve odaklanmayı arttırıcı etkiye sahiptir. Hafızadaki kısa süreli kalacak bilgilere karar verir. Az olması dikkat eksikliğine sebep olur.

Dopamin ve kavrama: Bilginin beyinde akışını kontrol altında tutar. Az olması halinde dikkat, hafıza ve problem çözme yeteneği düşer.

Sosyal fonksiyonlar: Bu hormonun eksik olması sosyal anksiyete ve sosyal fobiyle alakalıdır. Bibolar bozukluk hastalarında dopamin artışı olduğundan aşırı sosyallik oluşur.

Dopamini doğal olarak arttırmanın yolları nedir?

Doğal olarak dopaminin artması daha sağlıklı ve mutlu bir yaşamayı sağlar. Kişinin ruh halini düzenleyen etkisi bunda etkilidir. Az olması halinde depresyon, enerjisizlik, tatminsizlik, bunalım gibi etkiler oluşur.