Dismorfik bozukluk nedir?
Dismorfik bozukluk kişilerin kendi vücudunun görüntüsüyle ilgili hayali bir kusurla uğraşmasıyla meydana gelen belirgin bir sorundur. Kişilerin küçük bir kusuru bulunsa da, bundan duyulan sıkıntı daha şiddetli yaşanmaktadır. Vücutta en fazla dikkati çeken bölgeler yüz, burun, saçlar, gözler ve cilt gibi alanlardır. Görünen bölgelerde daha fazla kaygı yaşanır. Bu kaygı vücudun değişik bölümlerinde oluşabilir. Kişiler ayna karşısında kusurlu olan yerleri inceler, çevresindekilerden bunların önemsiz olduğuna dair onay almak ister, toplumsal faaliyetlerden kaçınır, hayalindeki kusurun üstüne fazla makyaj yapma, giyim tarzında abartılı giyinmede gibi değişikliğe gitme girişimlerinde bulunur. Hastaların önemli bir kısmı bu kaygılarından dolayı eve kapanmakta, bir kısmı ise intihar girişiminde bulunmak gibi davranışlar sergilemektedir. Yapılan çalışmalar ergenlerin yaklaşık yarısında dismorfik bozukluğun belirtileri olduğunu tespit etmiştir. Bunların bir bölümü klinik tanı konulacak kadar şiddetli olur. Bu belirtilerin başlangıç dönemi 15-20 yaş arasıdır. Kadınlarda erkeklere oranla daha çok dismorfik bozukluk görülür. Bekâr olan kişilerde ise evlilere oranla daha çok görülür. Bunları tedavi edebilmek için yapılacak cerrahi girişimler ise her zaman başarısızlıkla sonuçlanır. Antidepresanların kullanımında ise hastaların yarısı bundan fayda görür.
Dismorfik bozukluk belirtileri nelerdir?
- Bedende görünürdeki kusurları diğerleriyle kıyaslama
- Vücudun belli yerlerini aynada ve diğer yansıtıcı yüzeylerde sürekli olarak kontrol etmesi
- Fotoğraflarının çekilmesini bile reddetmesi
- Fark edilir derecedeki kusurları gizleyebilmek için, abartılı şekilde giyinmek ve makyaj yapmak
- Hayali kusurları gizlemek için, duruştan ve ellerden yararlanmak
- Sıkça fark edilecek kusurlara dokunmak
- Kişinin cildini yolma isteğinin olması
- Hayali kusuru ölçmeye çalışmak
- Vücut için gerekli bakıma daha fazla özen göstermek
- Bu kusur için tedavi gereksiz olmasına rağmen, ısrarla tedavi yolları aramak
- Fark edilir kusurlar nedeniyle sosyal durumlardan kaçınmak
- Kusurun bulunduğu yeri abartılı şekilde araştırma
- Kusuru hakkında rahatlamak amacıyla, karşısındakileri bunun anormal olmadığı hakkında ikna etmeye çalışmak
- Şiddetli şekilde bozukluğu yaşayan kişilerde okulu bırakmak, işten istifa etmek ya da eve kendini kapatmak gibi davranışların olması ve intihara teşebbüs edilmesi
Dismorfik bozukluk olan kişilerdeki takıntılar nelerdir?
- Yüzde olan uzuvların şekli, ebadı ya da simetrisi hakkında takıntılar olması
- Çillerin veya benlerin aşırı büyük algılanması
- Cilt sıyrıkları ya da küçük izler
- Akne ya da lekeler
- Kellik
- Göğüs ebatlarının takıntısı
- Kasların çok küçük olarak algılanması
- Genital organların ebatları ya da şekilleri hakkındaki takıntılar
Dismorfik bozukluk sebepleri nedir?
Kişilerde olan bu bozukluğun nedeni bilinmemektedir. Ancak depresyonla beraber görülmesi, ailede duygu durum bozukluğu olması ve obsesif kompulsif bozukluk öyküsünün olması, serotonin üstünde etkili olan ilaçlara olumlu tepki verilmesi hastaların bir bölümünde serotonerjik işlev bozukluğu olduğunu düşündürür.
Dismorfik bozukluğun komplikasyonları nelerdir?
Bu rahatsızlık kişilerde sosyal izolasyon, okulu bırakmak, sosyal fobi, işten ayrılmak, eve bağımlı hale gelmek gibi etkiler gösterir. Bunu yaşayan kişilerin bir kısmında saldırganlık ve hırsla fark edilebilen fiziksel kusuru düzeltmek ya da iyileştirmek amaçlı teşebbüsle cerrahi, kozmetik gibi aşırı girişimlere girme eğilimi gösterir. Bu davranışlar olumsuz sonuçlanmakta, bazı durumlarda ise kusuru daha fazla kötüleştirmektedir. Tıbbi tedaviler ve cerrahi girişimler sonucunda enfeksiyon, ölüm gibi ciddi etkiler oluşabilir. Bu kişiler bunları hiç önemsemeden, çok fazla girişimde bulunabilir