Böbrek kanseri nedir?
Böbrek kanseri böbrekleri etkileyen kötü huylu tümörlerin meydana getirdiği kanser çeşitlerinden biridir. Böbrekler karnın üst bölgesinin arka bölümünde bulunan, kırmızı kahverengi ince bir kapsülle kaplı fasulye şeklinde iki tane organdan meydana gelir. Vücuttaki işlevleri artık ve zehirli maddeleri, suyu ve fazla mineralleri süzüp vücuttan atmaktır. Dış etkilerden korunması sırt kasları ve alt kaburga kemikleri tarafından sağlanır. Böbrekler ve kandan süzülerek oluşan idrar, üreter denilen idrar borusundan mesaneye ulaşır ve buradan idrar borusu yoluyla dışarıya atılır. Böbrekte bulunan tümörler iyi huylu ve kötü huylu olarak iki bölümde incelenir. Basit böbrek kistlerine böbreklerde oldukça sık rastlanır. Bunlar iyi huylu olduklarından ötürü, kanserden daha değişiktir. Bu tümörler insan sağlığını asla tehdit etmez. Çoğunlukla tedavi gerektirmeksizin, kendiliğinden yok olurlar. Böbrek kanseri böbrekte meydana gelen kötü huylu tümörlerdir. Böbrek kanseri arasında en fazla görülen renal hücreli kanser çeşididir. Bunlar daha çok 60 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Kalıtsal etkiler var ise, erken yaştaki bireyleri de etkileyebilirler. Erkeklerde kadınlardan daha fazla rastlanır. Erken teşhisi yapılan kanser cerrahi olarak çıkartılırsa, iyileşme oranı fazladır. Aksi durumda büyüme gösteren kanser lenf bezlerine, karaciğer, pankreas ve kalın bağırsağa yayılabilir. Ayrıca kan ve lenf bezleri yoluyla, vücuttaki diğer bölgelere metastaz yapabilir. Bunun haricinde böbreklerde değişici hücreli tümörler görülebilir.
Böbrek kanseri risk faktörleri
Bu kanserlerin neden meydana geldiği net olarak bilinmemektedir. Fakat kanserin oluşması için bazı risk faktörleri olduğu saptanmıştır. Hastaların uzun süreli diyalize girmesi, aşırı kilosu olması, yüksek tansiyon hastası olması gibi etmenler böbrek kanseri riskine sebep olmaktadır. Ayrıca sigara kullanma alışkanlığı bulunan bireyler de bu risk daha yüksektir. Kalıtsal olarak ailede böbrek kanseri olması, asbest ile çalışanlar, kurşun ve çelik endüstrisi çalışanları, yağ oranı yüksek besinler ile beslenenler, kalorisi yüksek diyetler böbrek kanseri riskini yükseltmektedir.
Böbrek kanseri belirtileri
Böbreklerde tümörün küçük olduğu safhalarda çoğunlukla fazla belirti görülmez. Fakat herhangi bir sebeple erken aşamada teşhisi yapılırsa, iyileşme oranı artar. Hastalar kanserden tümüyle kurtulabilirler. Hastalarda şikayetler başladığı zaman, çoğunlukla ilerlemiş olan kanser düşünülmelidir. Tümörün büyümesi ve yayılması tedaviyi zorlaştıran etmenlerdir. Böbrekte ağrı, kanlı idrar gibi belirtilerin haricinde, halsizlik, iştahsızlık, ateş gibi yansımalar meydana gelebilir. Tümörün yayıldığı organlara göre de belirtiler görülebilir. Akciğerlere yayıldığında öksürük ve nefes darlığı çekilebilir ve beyindeki yayılımda baş ağrısı gibi bulgular saptanabilir.
Böbrek kanseri tanısı
Hastalarda çoğunlukla başka bir nedenle yapılan radyolojik araştırmayla kanserin tanısı konulur. Henüz tümörlerin iyi huylu ya da kötü huylu olduğuna dair bir yöntem olmadığından dolayı, her kitle kanser olarak değerlendirilerek ileri tetkikler uygulanır. Kitleye çoğunlukla tek böbrekte rastlanır. Hastanın öyküsü, şikayetleri değerlendirilerek, yapılacak incelemeler saptanır. Kan ve idrar tahlilleri uygulanır. İdrarda az miktarda da olsa kırmızı kan hücreleri görülebilir. Tümörün yayılımını saptamak için, manyetik rezonans MR, bilgisayarlı tomografi BT, kemik sintigrafisi gibi araştırmalar yapılır.
Böbrek kanseri tedavisi
Yapılacak tedavide hastanın genel sağlık durumu, yaşı ve kanserli tümörün yayılımına dikkat edilir. Tümör erken dönemde tespit edildi ise, cerrahi yolla çıkartılması gerekir. Nefrektomi olarak belirlenen ameliyatla böbreğin alınması böbrek kanserinde temel tedavi olarak kabul görür. Kanserin hangi aşamada olduğu, sayısı ve büyüklüğüne göre, böbrekle beraber böbrek üstü bezi ve etrafındaki dokular çıkartılır. Hastanın diğer böbreğinde problem yoksa, birinin alınması problem çıkarmaz. Bu ameliyat açık şekilde yapılır. Fakat yeni gelişmeleri takiben bazı hastanelerde laparoskopik yöntemiyle de uygulanmaktadır. Alınan örnekler patolojik araştırmaya tabi tutulup, kanserin cinsi, karakteri ve derecesi saptanır. Bu araştırma kanserin yayılımı hakkında önemli detaylar verir. Erken safhada tespit edilen kanserler böbrekle sınırlı olduğundan, ek tedavilere gerek görülmez. Fakat kılıfın dışına çıkan kanserlerde ışın tedavisi yapılır. İleri aşamaya gelmiş kanserlerde hastalarda meydana gelen ağrı gibi semptomları giderici tedaviler yapılır.
Tedavide oluşabilen yan etkiler nelerdir?
Hastalarda meydana gelebilecek yan etkiler kanserin cinsine ve hastanın yapısına göre farklılık gösterir. Ameliyatın cerrahi bir operasyon olması nedeniyle ağrı ve rahatsızlığa sebep olabilir. Fakat erken dönemdeki ameliyatlarda tam iyileşme sağlanabildiğinden ötürü, bu etkilere fazla dikkat edilmez. Yan etkiler arasında kas ağrısı, halsizlik, gribe benzeyen yakınmalar, kusma ve ateş görülmektedir. Bununla beraber kemoterapi verilen hastalarda da yan etkilere rastlanabilir. Bunların içinde bağışıklık sisteminde bozulma, bulantı, kusma, kan hücrelerinde olumsuz etkiler, iştahsızlık bulunur.