Balinaların özellikleri ve türleri nedir?

Balinalar, balinagiller familyasından olan ve okyanuslarda yaşayan sıcakkanlı memelilerdir. 70-90 yıl arasında olan ömürlerinde doğurarak ürer, yavrularını emzirir ve sürüler halinde yaşarlar. Yavrularını emzirdiklerinde yan yatıp, sütü yavruların ağızlarına püskürterek verirler. Gövdeleri ince uzun şekilde, ortası kalın bir mekik biçimindedir. Kalın bir yağ tabakası ile kaplanmış olan vücutları oldukça sert ve pulsuzdur. Vücutları balıklar gibi olsa da, kuyruktaki yüzgeçleri yatay biçimde ve kemiksizdir. Gözyaşı bezlerinden salgılanan koruyucu nedeniyle, gözleri tuzlu sudan etkilenmeden yüzerler. Gözleri başının her iki tarafında ve biraz geride bulunmaktadır. Küt kafalı olan çeşitleri bu sebeple önlerini direkt olarak göremezler. Sürü halinde gezdiklerinde birbirleri ile kendi çıkardıkları seslerle haberleşirler. Balinaların vücutlarının dışında kulakları yoktur. Buna rağmen oldukça iyi işitme duyuları vardır. Gözlerinin arkasında bulunan küçük deliklerle işitirler. Suyun altında 1,5 saatten fazla kalamazlar. Su üzerine çıkıp 15-20 dakika kadar nefes almaları gerekir. Balinaların dışarıya su püskürttüğü zannedilse de, bunun aksine görülen yalnızca solunum sırasında nemli havanın atmosferdeki yoğunlaşmış halidir. Balinalarda burun delikleri nefes borusuna açıldığından, ağızdan aldıkları sular akciğerlerine kaçmaz. Bunun nedeni ağızlarının yemek borusuna açılmasıdır.  Balinaların 90 tane çeşidi bulunmaktadır. Bunlar kendi arasında iki tane farklı alt sınıfa bölünmüştür.

Balina çeşitleri nelerdir?

Dişsiz balinalar ya da çubuklu balinalar: Bu balina türlerinin üst çenelerinde 4-5 metre uzunluğunda olan 400 civarında çubuk vardır. Ağızlarına aldıkları gıdalar bu çubuklara takılır. Yemek borusu ve gırtlakları küçük olduğundan, yalnızca küçük canlılarla beslenirler. Bu sınıfta bulunan canlıların en büyüğü olarak bilinen mavi balina adlı türüdür. Bunlarda iki tane burun deliği vardır. Grönland, Fin balinası, mavi kambur ve dişsiz bu türler arasındadır.

Dişli balinalar: Bu sınıfa girenlerde alt çenede ya da her iki çenede bulunan dişler, avlarını yakalamak içindir. Sürü halinde avlanırlar. Bu sebeple bunların bulunduğu yerlerden diğer canlılar kaçar. Yunuslar, ispermeçet balinaları, katil balinalar ve gagalı balinalar bu sınıfa girmektedir. Hız konusunda dişsiz balinalara göre daha hızlıdırlar. Ağız ve boğaz genişlikleri fokları dahi yutacak kadar geniş yapıdadır. Mürekkep balıklarından yuttuklarında, bunların yemek borusuna saplanan gagaları buralarda amber birikimine neden olabilir. Balinanın kusmuk halinde dışarıya attığı amber, yanıcı ve güzel kokuya sahip olan yağlı bir karışımdır. Oldukça kıymetli olan kusmuk, kozmetik sanayiinde üretilen parfümlerin kokularını sabitleştirmek için kullanılmaktadır. Bazen okyanus kıyılarındaki yerlerde bu kusmuklardan bulunmaktadır.

Balinaların yaşamları nasıldır?

Memeliler sınıfından en uzun süre göç eden hayvanları olarak bilinen balinalar, genellikle üreme dönemlerinde kalabalık sürüler halinde dolaşırlar. Üremeleri karada yaşayan memeliler gibidir. Hamilelik süreleri bir yıl ile 15 ay kadar devam edebilir. Yavrular 5-6 yaşına geldiğinde ergenliğe ulaşıp, üremeye başlayabilirler. Çoğunlukla tek başına doğum yapmayı tercih eden balinalar, ikiz ve daha fazla sayıda yavru doğurabilir. Yavrular hızla büyüyerek, 2-3 yıl içerisinde yetişkinlerin boyuna ulaşırlar. Su içinde doğan yavrular, hemen yüzmeye başlar. Yaşam süreleri uzun olan balinalar, su üstünde nefes aldıktan sonra dalışa geçtiklerinde nefes deliklerini kapatırlar. Yeniden su üstüne çıkana değin kapalı kalan nefes delikleri, onlara su altında 1,5 saat yetecek oksijeni ciğerlerde depolanmasını sağlar.

Balinaların kullanım alanları nelerdir?

Balinaların yağını kozmetik sanayiinde krem ve ruj yapımında ve deri sanayiinde kullanırlar. Hidrojene edilmiş yağ, kahvaltılık yağ olarak ta kullanılmaktadır. İlaç sanayiinde de kullanılmaya başlanmış olan yağı, oldukça değerlidir. Barajların ve göllerin üzerine serpiştirildiğinde buharlaşmayı önleyerek, kuraklık dönemlerinde faydalı olabilmektedir. Eti kızartılıp konserve halinde tüketilmektedir. Yem sanayiinde de balina eti ve iç organları gübre yapımında kullanılır. Kemikleri ve eti öğütülüp un şeklinde kullanılmaktadır.