Atatürk’ün eğitim gördüğü okullar nelerdir?

Türkiye Cumhuriyet’inin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk başarılı bir eğitim hayatı geçirmiş, ülkemizi bugünlere getirecek çalışmalarına henüz okul yaşamında başlamıştır. Mahalle Mektebinde başlayan eğitimi, Harp Akademisinde tamamlanmıştır.

Mahalle Mektebi

Atatürk’ün ilkokula Şemsi Efendi okulunda başladığı söylense de, Mahalle Mektebi onun ilk gittiği okuldur. 1887 yılında Annesi Zübeyde Hanım ve Babası Ali Rıza Bey arasında hangi okula gideceği hakkında fikir ayrılığı yaşanmıştır. Annesi onun mahalle mektebine giderek kuran eğitimi almasını isterken, babası normal bir eğitim almasını istiyordu. Mustafa Kemal bu nedenle bir hafta kadar mahalle mektebine gitmiş, daha sonra Şemsi Efendi İlkokulu’na devam etmiştir.

Şemsi Efendi İlkokulu

Mustafa Kemal zeki ve yetenekli bir öğrenciydi. Babası burada eğitim görürken vefat etmiş, bu nedenle annesi Selanik yakınlarındaki kardeşi Hüseyin Efendi’nin yanına gitmek zorunda kalmıştır. Mustafa Kemal’in eğitimi bu yüzden kısa süreli sekteye uğramıştır. Daha sonra Selanik’te bulunan halasının yanına dönerek Şemsi Efendi İlkokulu’ndaki eğitimini tamamlamıştır. Günümüzde bu okulun devamı olan Şişli Terakki Lisesi, Teşvikiye Akatlar ’da eğitim vermektedir.

Selanik Mülkiye Rüştiyesi

Mustafa Kemal, ilkokulu bitirdikten sonra, Selanik Mülkiye Rüştiye’sinde ortaokul eğitimine başlamış, ancak eğitimi kısa sürmüştür. Arapça dersine giren Kaymak Hafız’ın sopayla kendisine vurması nedeniyle, 1894 yılında okuldan ayrılmış, Selanik Askeri Rüştiye’sine gitmeye karar vermiştir.

Selanik Askeri Rüştiyesi

Küçüklüğünde beri asker olmayı isteyen Mustafa Kemal, annesi buna kaşı çıksa da, gizlice sınava girerek başarılı olmuştur. 1893-1895 yılları arasında Selanik Askeri Rüştiyesi’nde eğitim görmüş, arkadaşları ve öğretmenleri tarafından sevilen bir öğrenci olmuştur. Burada üstün yetenekleri ve zekâsıyla dikkati çekmiştir. Matematik öğretmeni sınıfta diğer Mustafa ismini taşıyan öğrencilerden ayrılması için, adına Kemal ismini eklemiştir. Bundan sonra kendisine Mustafa Kemal olarak hitap edilmiştir.

Manastır Askeri İdadisi

Mustafa Kemal, başarıyla bitirdiği Selanik Askeri İdadisi’nden sonra lise eğitimini almak için Manastır Askeri İdadisi’nin sınavlarına girerek, başarılı olmuştur. Bununla doğduğu ve büyüdüğü şehir olan Selanik’ten ilk kez ayrılmış oldu.

Mustafa Kemal’in Manastır Askeri İdadisi’nde olan birkaç öğretmeni, aynı zamanda İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin üyesi subaylardı. Bu nedenle ordu içindeki olaylar okulda da konuşuluyordu. Mustafa Kemal bu sayede memleket meseleleriyle ilgili olarak bilgi sahibi oluyordu.

Manastır İdadisi’nde yatılı okuyan Mustafa Kemal için zorlu bir eğitim programı bulunuyordu. Bunun nedeni, okulun hedefinin harp okullarına öğrenci yetiştirmek istemesi ve diğer askeri okullara göre okulun daha üstün bir eğitim vermesiydi. Manastır Askeri İdadisi’nde Mustafa Kemal başarılı bir öğrencilik dönemi geçirmiş, özellikle matematik dersindeki başarısıyla öğretmenlerinin dikkatini çekmiştir. Tarihe olan yeteneğini gören tarih öğretmeni Mehmet Tevfik Bilge, Mustafa Kemal’in Türk tarihine olan ilgisini arttırmıştır. 1897 yılında henüz 2. sınıfta okurken Osmanlı Yunan savaşı başlamıştır. Bunun üzerine Mustafa Kemal’in “Gençlik yaşamımın en heyecanlı günleriydi, daha yaşım küçük olmasına rağmen bu savaşa katılmayı bende çok istiyordum” sözleri, kendisinin vatan için mücadele etme isteğini açıkça gösteriyordu. Manastır Askeri İdadisi’ndeki eğitimini 1898 yılında başarıyla bitirmiş olan Mustafa Kemal, okuldayken Rumeli’nin çeşitli bölgelerinden gelmiş olan pek çok öğrenciyle arkadaşlık kurmuştur. Bu arkadaşları yıllar sonra onun silah arkadaşları olacak kişilerdi.

Manastır Askeri İdadisi günümüzdeki Makedonya’da olan Manastır kentinde müze olarak kullanılır. Müzenin ikinci katında ise, Mustafa Kemal Atatürk için ayrılmış olan bir bölüm vardır.

Harp Okulu

Manastır Askeri İdadisi’ni bitirdikten sonra, Mustafa Kemal Makedonya’dan İstanbul’a gitmiş, 13 Mart 1899 tarihinde Harp Okulu’nun piyade bölümüne girmiştir. Bu okulu 1902 yılında Teğmen rütbesiyle tamamlamıştır. Daha sonra eğitimine Harp Akademisi’nde devam etmiştir. 1903 yılında Üsteğmen olmuştur. Harp Okulu, günümüzde Kara Harp Okulu olarak eğitim vermektedir.

Harp Akademisi

Mustafa Kemal, 10 Ocak 1902 yılında Teğmen rütbesiyle Harp Akademisi’nde öğrenim görmeye başlamıştır. İyi yetişmiş, iyi derecede dil bilen ve tecrübeli subaylar tarafından eğitilmiş olan Mustafa Kemal, devletin içinde bulunduğu durumu da arkadaşlarına anlatıyordu. Kendisini geliştirmek için boş vakitlerinde kitap okumaktaydı. Fransızcasını ilerletmek amacıyla ders alıyor ve yurtdışında olan Fransızca gazeteler ile Jön Türk gazetelerini getirtip, arkadaşlarına da bunları okutuyordu. Harp Okulu’nda arkadaşlarıyla başladıkları el yazması gazete işine yeniden dönmeye karar vermişlerdir. Ancak kısa sürede Mektepler Nazırı İsmail Paşa bunu öğrenmiştir. Akademi Komutanı olan Ali Rıza Paşa, baskın yaparak Mustafa Kemal ve arkadaşlarını yakalamış, ancak düşünce özürlüğüne önem verdiğinden, sadece sözlü uyarıda bulunmuştur. Harp Akademisi’ni 11 Ocak 1905 tarihinde Kurmay Yüzbaşı olarak bitiren Mustafa Kemal, Şam’da 30. Süvari Alayı’na gönderilmiştir. Mustafa Kemal’in eğitim gördüğü Harp Akademisinin binası günümüzde Harp Akademileri Komutanlığı’dır.