Aşırı sinirlilik hali neden olur?

Kişilerin aşırı derecede sinirlilik yaşaması tek başına psikiyatrik bir rahatsızlık olarak değerlendirilmemelidir. Bu davranışı bazı psikiyatrik bozuklukların belirtisi olarak kabul etmek gerekir. Kişilerin kişilik yapısı ve bazı hastalıklar sinirli olmalarına neden olabilir. İnsanlarda bazı dönemlerde kan beynime sıçradı gibi söylemler sinirlilik halini açıklar. Sinirli durumda vücutta fazla miktarda adrenalin salgılanır. Bu vücuttaki stres durumunu ifade eder. Bu haldeyken vücutta savaş ya da kaç sistemi yaşanmaya başlar. Saniyelerle beraber vücutta mükemmel bir mekanizma işlemeye başlar. Vücudun ısısı artar, nabız ve kan dolaşımı hızlanır, gözlerde pupillalar genişler, kandaki glikoz artar ve glikoz kaslara gönderilir. Adrenalin vücudu oluşan tehlikelere karşı hazırlayan bir hormondur. Her organda farklı adrenalin reseptörleri bulunur. Yani adrenalin kalpte farklı, karaciğerde daha farklı etkiler yapar. Vücut kronik strese girerse beyinde bulunan hücrelerin yapısı bile değişir. Bu sebeple aşırı sinirli kişilerin gastrit, ülser ve kalp hastalıkları gibi hastalıklara yakalanma riski yüksek olur.

Aşırı sinirlilik hali yaratan durumlar nelerdir?

• Aralıklı patlayıcı bozukluk sorununda, kişiler şiddetli derecede öfke nöbetleri yaşarlar.
• Depresyon içinde olan kişiler genellikle sinirli olurlar. Kişilerde anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk gibi kaygı bozuklukları yaşaması da sinirlenmeye sebep olur.
• Titiz ve takıntısı olan, mükemmeliyetçi kişiler genellikle sinirli bir yapıda olur. Bu kişiler en küçük bir detayı bile dikkate alır ve kılı kırk yarar. Fakat sanki at gözlüğü takmış gibi sabit fikirleri olur. Her şeyi eleştirir ve bardağın her zaman boş tarafını görmekte ısrar eder. Buna rağmen gerçekte dürüst, ahlaki değerleri bulunan, çalışkan, sorumluluk sahibi ve sizleri sizden fazla düşünen bir yapıya sahip olurlar. Bu özellikleri sebebiyle özellikle çiftlerde boşanma sırasında, çevresinden gül gibi eşin var niçin ayrılıyorsun gibi tepkiler alınır. Fakat her şeyde kusur arayan ve her şeyin mükemmel olmasını isteyen bir kişiyle yaşam sürmek çok zordur. Çünkü dünyada mükemmel diye bir şey bulunmaz.
• Şüpheci olan kişiler çoğunlukla sinirli olur. Bu kişiler her şeyde, her bakışta bir art niyet arar. Bunların düşüncesine göre insan insanın kurdudur. Çevresinde anne ve babaya, kardeşe bile güvenmek büyük aptallık olur. Bu kişiler eşlerine aşırı kıskançlık gösterir ve baskı uygularlar. Her an aldatılma korkusuyla yaşarlar. Eşlerini hayatından bezdirir, bu yüzden onları kaybederler. İş yaşamında bile çevresi tarafından ayaklarının kaydırılacağını düşünür, herkesi dolandırıcı zannederler. Bu düşünceleri yüzünden dostları tarafından terk edilir, yine de kendi hatalarını görmezler. Bunun sonucunda dostlarını yanlış kişi olarak kabul ederek, avunurlar. Diğer insanları saf yerine koyup, alay ederler. Bu güvensiz yaklaşım sonucunda, her şeye sinirlenmeye başlarlar.
• Duygularda aşırı derecede hızlı iniş, çıkışları bulunan kişiler dengesiz ve sinirli olurlar. Bir gün karşısındakini överken, ertesi gün yerin dibine sokabilirler. Görüşleri her zaman değişkendir.
• Antisosyal kişilik yapısı bulunanlarda şiddetli öfke nöbetleri yaşar. Küçük bir sebeple bile insanlara zarar vererek, cinayet bile işleyebilirler. Bu tür kişiler çoğunlukla bu tür bir suçtan ceza evine girer. Mutsuz bir evlilik hayatı, stresli bir iş hayatı, madde ve alkol bağımlılığı olması sinirlilik miktarının artmasına neden olur. Kişiler sinirlerine hâkim olmayı istemiş olsalar da, bunu başaramazlar. Bazı kişiler kendini haklı görür, bazıları ise bundan dolayı pişmanlık duyar. Kendilerini haklı çıkarabilmek için sürekli mazeret üretirler. Başkalarını anlamak istemez, sinirlendiklerinde kendileri haklı olsalar bile olaylara verecekleri tepki aşırı olur. Olaylara herkesten çok tepki gösterirler. Anne ve babası sinirli olan çocukların durumu da daha vahimdir. Bu sinirlilik halinden etkilenen çocuklarda aynı durumu yaşayabilirler. Aşırı sinirli olan kişilerde iş veriminde de düşüş olur. Bu kişiler işlerinde olması gereken doğru adımları atamazlar.

Aşırı sinirlilik nasıl tedavi edilir?

Bu sorunun tedavisi altta yatan etkenin tespit edilmesine ve giderilmesine bağlıdır. Buna sebep olan kaygı bozukluğu ya da depresyonsa tedavinin başarı oranı daha yüksektir. Bu hastalarda sinirlilik sonradan başlamış ve dönemsel olarak artış göstermiştir. Sinirli olduklarını kendileri kabul ederek, insanlara yaptıklarından dolayı pişman olurlar. Kullanılacak ilaçlarla sinirlilik halleri kontrol altına alınır. Aşırı sinirlilik hali kişilik özelliklerinden oluştuysa, bunun tedavisi daha zor olur. Bunlar sinirli olduklarını kabul etmez ya da her zaman sinirli olduklarını düşünürler. Kendi sinirliliklerini kabul etmiş olsalar da, çevresinde olanların bunu hak ettiğini düşünürler. Sinirlenmekte haklı olsalar bile, yaptıklarının aşırı olduğunu fark etmezler.