Alzheimer neden olur?

Alzheimer yaşın ilerlemesi nedeniyle ortaya çıkmış unutkanlık, çeşitli zihinsel ve davranışsal bozukluklara neden olabilen ilerleyici beyin rahatsızlığıdır. Beyinde bazı bölgelerde sebebi bilinmeyen bir şekilde protein birikmesi nedeniyle, beyindeki haberleşmeyi sağlayan sinir hücrelerinin hasar görmesiyle yaşanan bir hastalıktır.

Alzheimer belirtileri nedir?

Hastalığın ilk belirtileri unutkanlıkların başlamasıyla ortaya çıkmaktadır. Hastaların yakın zamana ait olan bilgileri hatırlayamaması ya da yeni bilgileri öğrenmede güçlük çekmesi görülür. Bunun yanında konuşma bozukluğu, karar verme güçlüğü çekilmesi, insanları tanıyamamak veya yolunu bulamamak, kaybolmak gibi farklı zihinsel sorunlar yaşanabilir. Hastalardaki belirtilere davranış ve kişilik bozuklukları da eşlik edebilir. Hastalığın ilerlemesiyle birlikte çoğu hastada depresyon, huzursuzluk, saldırganlık halleri, hayal görmek, uyku bozukluğu ya da amaçsız dolaşma gibi belirtiler yaşanır. Rahatsızlığın belirtileri zihinsel ve ruhsal olarak iki kısımda incelenir.

Zihinsel bozukluklar

• Öğrenme güçlüğü çekilmesi
• Unutkanlık olması
• Konuşma bozukluğu bulunması
• Yolunu kaybetmek
• Kişileri tanıyamama
• Karar verme güçlüğü çekme

Ruhsal bozukluklar

• Huzursuzluk çekilmesi
• İlgisizlik
• Saldırganlık hareketleri
• Amaçsız dolaşmak
• Gerçek dışı hayaller görme
• Depresyon

Alzheimer teşhisi nasıl konur?

Yukarıda saydığımız belirtilerin görüldüğü hastalarda yapılacak radyolojik ve laboratuvar incelemeleriyle bulunan tanı kriterleriyle hastalığın tanısı % 90 oranında yapılabilir. Bu hastalık bunamanın en sık görülen nedenidir. Bu belirtilerle yaşanacak başka hastalıklar da bulunur. Bu yüzden hastalığın diğer bunama sebeplerinden ayrılması çok önemli bir konudur.

Alzheimer kimlerde görülebilir?

Bu rahatsızlık çoğunlukla 65 yaş üstünde olan kişilerde görülür. Kadınlar ve erkeklerde aynı oranda görülen rahatsızlık, kadınları daha fazla etkiler. Araştırmalar 65 yaşın üstünde olan her 15 kişide Alzheimer rahatsızlığının görüldüğünü saptamıştır. Daha erken yaşlarda görülse de, bu nadirdir. Hem dünyada, hem de ülkemizde Alzheimer hasta sayısında sürekli bir artış olmaktadır. Bunun nedeni insan ömrünün hızla uzaması olarak kabul edilir.

Alzheimer hastalığının seyri nasıl olur?

Bu rahatsızlık yavaş bir seyri olan, günlük yaşamı etkileyen, hastaları geri dönüşü olmayan şekilde başkasının bakımına muhtaç bırakan özelliklere sahiptir. Rahatsızlığın gelişimi 3 evre halinde oluşur.

• Birinci evre: Burada hastada unutkanlık, bazı kelimeleri hatırlayamamak, daha önce bildiği yerleri hatırlayamamak, işe ve ilgisi olan şeylere karşı ilgisiz kalmak gibi belirtiler izlenir. Hastalar bu etkileri genellikle kabul etmeden yaşamlarına devam eder.
• İkinci evre: Bu dönemde bellek kaybı belirgin şekilde görülebilir. En yakınların bile isimlerini unutma, konuşma bozukluğunda artma, günlük giyinme, yemek yeme gibi eylemlerde başkalarının yardımına ihtiyaç duyma izlenir.
• Üçüncü evre: Bu döneme gelmiş olan hastalar aile üyelerini bile hatırlayamaz duruma gelmektedir. Hastalarda yollarını kaybetme, yürümekte zorlanma, ciddi sayılabilecek davranış bozuklukları görülür. Ayrıca kişiler bu dönemde idrar ve dışkısını tutamaz.

Rahatsızlık sırasında hastalar toplamda 5-8 yıllık bir sürede yatağa bağlı ve her türlü ihtiyacında başkasının bakımına muhtaç bir hale gelir.

Alzheimer hastalığının tedavisi nasıl olur?

Günümüzde bu rahatsızlığın tamamen tedavi edileceği bir yol yoktur. Uygulanan tedavilerin etkisi hastalığın ilerlemesini durduracak ya da yavaşlatacak etkiler yapar. Kolinesteraz inhibitörleri adındaki ilaçlarla, beyinde olan sinir hücrelerinin hasarı nedeniyle dolayı azalmış asetilkolin adlı maddeyi dengeleyip, hastanın zihin işlevlerinin korunması sağlanır. Uygulanacak ilaç tedavisi hastalığı tamamen durdurmaz, ancak etkilerini azaltır. Bunun yanı sıra depresyon, uyku bozuklukları gibi etkiler farklı ilaçlarla tedavi edilir. Böylece hastaların yaşam kalitesi arttırılıp, kendi eylemlerini görmeleri sağlanmaktadır.

Alzheimer hastalarının ve yakınlarının bilmesi gerekenler nedir?

• Hastalara güven duygusu aşılamak oldukça önemlidir. Hastalara yardımcı olmalı ve bu yardımların hasta tarafından kabul edilmesi sağlanmalıdır.
• Hastanın duygularının kabul edilmesi ve doktora bu konuda bilgi verilmesi gerekir.
• Hastanın yapacağı işlerin listesi ve eşyaların yerleri bir kâğıda not edilmelidir.
• Hastanın araç kullanmaması sağlanmalıdır.
• Hastanın beslenmesine ve sağlığına dikkat edilmelidir.